مهدی محمدی - دانشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه
فرشته صفری - کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه

هدف: هدف این پژوهش ارائه تحلیلی از تحقیقات تحلیل محتوایی انجام شده در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی ایران بود. روش:  پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیل محتوا انجام شد. یافته ها: نشان داد که در بازه زمانی مورد مطالعه پژوهشگران به طور کلی ۴۴ پژوهش تحلیل محتوا منتشر شده است که از آنها، ۹ عنوان در قالب پایان نامه، ۳۱ عنوان در قالب مقاله، ۴ عنوان در قالب کتاب و یا بخشی از یک کتاب منتشر شده است. ۱۶ عنوان، مقاله ها (۱۲ عنوان مقاله های مجلات و ۴ عنوان مقاله های همایش ها)، ۱۰ عنوان پایان نامه ها، ۱۲ عنوان کتاب ها و ۶ عنوان کلیه متون حوزه را تحلیل کرده اند. ۲۱ عنوان (۷/۴۷ درصد) به صورت چند نویسنده ای و ۲۳ عنوان (۳/۵۲ عنوان) به صورت تک نویسنده ای منتشر شده است. از نظر زمانی ۲ عنوان در دهه ۱۳۶۰، ۱۱ عنوان در دهه ۱۳۷۰، ۱۵ عنوان در دهه ۱۳۸۰ و ۱۶ عنوان در دهه ۱۳۹۰ منتشر شده اند. نتیجه گیری: تحقیقات تحلیل محتوا ضمن مشخص کردن خلاهای پژوهشی، محققان را به سوی آن ها خلاء ها راهنمایی می کنند. علی رغم کاربرد بیشتر این روش در حوزه های مختلف، در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی چندان مورد توجه نبوده و لازم است بیشتر مورد عنایت قرار گیرد.

تحلیل محتوا, علم اطلاعات و دانش شناسی