زهرا قاسم نژاد - گروه الهیات، دانشگاه شیراز، بخش علوم قرآن وفقه
سیده محبوبه کشفی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیراز

یکی از واژگان تکامد قرآن کریم در آیه هفت سوره حاقه، واژه «حسوم» است، که در بیان معنای دقیق این واژه در منابع دانش لغت و تفاسیر اختلاف نظر است. به نظر می رسد می توان با تکیه بر معنای اصلی لغت و نقش عناصر زبانی در تشخیص معنا و موقعیت تولید متن به معنایی دقیق رسید. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی و با تکیه بر بافت متنی و فرامتنی به بررسی دیدگاه ها و تبیین معنای «حسوم» می پردازد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می­ دهد مفسران بیش از آنکه به معنای واژه توجه نموده باشند از ترکیب اعدادی موجود در آیه و آیات هم موضوع تاثیر گرفته و بر این اساس معنا نموده اند؛ اما باید این مهم را توجه داشت که هر چند واژگان در جمله در کنار بافت پیرامونی هویت نهایی خود را می یابند؛ هرگز این هویت نهایی نمی ­تواند بدون در نظر گرفتن هسته اصلی معنای واژه باشد. با تحلیل خاستگاه اختلاف نظر میان اهل لغت و تفسیر می توان «ریشه کن کردن» را بهترین تفسیر برای «حسوم» انتخاب کرد.

واژگان تکامد قرآن, حسوم, آیه هفت سوره حاقه, قوم عاد, بافت متنی و فرامتنی