علی طهماسبی - دکتری حقوق خصوصی، استادیار دانشگاه رازی
کوروش علی پور - کارشناس ارشدحقوق خصوصی، عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد کرمانشاه

در نظام های حقوقی، با توجه اهداف مورد نظر، عوامل مختلفی در تعیین مبنای مسوولیت مدنی مورد توجه قرار می گیرد تا قاعده ی مطلوب تر انتخاب شود. مسوولیت ممکن است منوط به ارتکاب تقصیر عامل زیان بوده، یا صرف رابطه ی سببیت بین فعل زیان بار و ضرر برای تحقق مسوولیت، کافی باشد. نوشتار حاضر فارغ از مبنای مورد پذیرش در نظام های حقوقی در صدد بررسی اثری است که این قواعد بر رفتار افراد و ترغیب آنان به رعایت احتیاط دارند. در مواردی که عامل زیان می تواند مانع وقوع زیان شود، ممکن است قاعده ی مسوولیت محض، اثر مطلوبی داشته و او را به رعایت احتیاط ترغیب نماید، اما چنان چه احتیاط عامل زیان و زیان دیده برای جلوگیری از وقوع زیان ضروری باشد، اعمال تقصیر یا مسوولیت محض رقابتی، آثار مطلوب تری در پی دارد. چنین تحلیلی، این امکان را فراهم می کند تا پیش از وضع قاعده و ضمن توجه به ملاحظات مختلف، آثار احتمالی قاعده بر رفتار افراد و مطلوب یا نامطلوب بودن آن را بررسی و برای رفع اثرات آن تدابیری اتخاذ نمود.

احتیاط, انگیزه, تقصیر, مسوولیت, زیان, مسوولیت محض