سیمین دخت عسگری

محراب مسجدجامع کاشان ازجمله محراب های گچبری شاخص برجای مانده از دوران اسلامی است که در سیر تطور مسجدجامع کاشان و همچنین سیر هنر محراب های گچبری دوران اسلامی به ویژه در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود اهمیت تاریخی این محراب، تاکنون مطالعه جامعی روی آن انجام نشده است که شاید دلیل اصلی آن تخریب گسترده اش در دهه های اخیر  باشد. در این پژوهش، نگارنده بر آن است تا باتوجه به مستندات موجود، در گام نخست توصیف دقیقی از تمام جزئیات  آن ارائه کنند و سپس آن را براساس ویژگی های تزیینی و ساختاری تحلیل و در میان محراب های گچبری دوران اسلامی، مورد ارزیابی قرار دهد. هرچند هدف این نوشتار ارائه تاریخ گذاری محراب مسجدجامع نیست، به بخشی از پیچیدگی های این مسئله پرداخته شده است. برای نیل به این اهداف، از روش توصیفی تحلیلی در بررسی این محراب استفاده شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از آن جهت است که باوجود مطالعات انجام شده، همچنان توصیف و تحلیلی دقیق و جامع از محراب مسجدجامع کاشان انجام نشده است. بر این اساس در این پژوهش تلاش شده ضمن توصیف و تحلیل این محراب، مقایسه آن با دیگر محراب های گچبری ایران انجام شود. باتوجه به مطالعه انجام شده، می توان بیان کرد که محراب مسجدجامع کاشان از جهات گوناگون، ازجمله محراب های گچبری مهم دوران اسلامی است و درباره دوره زمانی آن، تنها می توان آن را در زمره محراب های مهم سده های ششم تا هشتم هجری به شمار آورد.

محراب, مسجدجامع کاشان, کتیبه, تزیینات گچبری