معصومه مهدوی فر - گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران
سلیمان قلیچ پور - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران
علی اصغر حیدری زاده - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران

مقدمه : نارسایی مزمن پیشرفته کلیه یک اختلال پیشرونده و غیر قابل برگشت است که بروز و شیوع آن در دنیا و ایران به طور فزاینده ای در حال رشد است و در این حالت توانایی کلیه در دفع مواد زائد متابولیک و حفظ مایع و الکترولیت ها از بین می رود و منجر به اورمی می گردد. این بیماران دچار عوارض جانبی زیادی خواهند شد که خستگی شایع ترین آنها است .مطالعه حاضر به بررسی برخی عوامل مرتبط با خستگی در بیماران تحت درمان با همودیالیز از قبیل عوامل دموگرافیک ،اضطراب ، افسردگی و کیفیت خواب پرداخته است.روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی از بین ۱۷۰ بیمار دیالیزی واجد شرایط ۸۴ بیمار بخش دیالیز مرکز آموزشی درمانی پیامبر اعظم (ص) بندرعباس به صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها مشتمل بر پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک ، مقیاس سنجش شدت خستگی ، پرسشنامه اضطراب و افسردگی بک بود داده ها در نرم افزار SPSS۱۷ با استفاده از آزمون آماری فیشر و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: نمونه های مطالعه حاضر شامل ۸۴ بیمار تحت درمان با همودیالیز بود. ۴۲ نفر از شرکت کننده ها معادل ۵۰٪از آنها دارای خستگی متوسط و ۳۹ نفر معادل ۴۶۰۴ ٪ دارای خستگی شدید بودند و این نشان می دهد درصد بالایی از بیماران دارای خستگی با درجات بالا بودند. میانگین نمره کل کیفیت خواب برابر ۷ . ۶۴ بود طبق آزمون کروسکال والیس، میانگین نمره تاخیر در به خواب رفتن تفاوت معناداری بین سطوح مختلف خستگی داشت. با توجه به آزمون تعقیبی این نمره بین دو گروه افراد با خستگی متوسط و شدید تفاوت معنادار داشته است.( ۰ / ۰۰۹ =p). طبق آزمون فیشر، میزان اضطراب تفاوت معناداری بین سطوح مختلف خستگی نداشت .طبق نتایج بدست آمده، درصد بالایی از شرکت کننده ها درجات مختلف افسردگی را داشتند. ۴۵٪ دارای افسردگی شدیدبودند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله از میزان خستگی (۹۶ . ۴ ) می توان گفت میزان خستگی در بیماران تحت درمان با همودیالیز این مرکز بسیار بالاست و از آنجا که خستگی ارتباط معناداری افسردگی داشته است، لذا پیشنهاد می شود برای تشخیص به موقع و در نهایت درمان افسردگی معاینات دوره ای روان پزشکی صورت گیرد همچنین لزوم آگاهی بیشتر مراقبان بهداشتی از نحوه تعیین میزان خستگی، شیوع، عوامل خطر، عوارض و استراتژیهای کاهنده خستگی، احساس میشود. با توجه به شیوع بالای خستگی در بیماران تحت درمان با همودیالیز و تاثیر عوامل متعدد برآن توصیه می شود ارائه دهندگان مراقبت عوامل مرتبط در بروز خستگی را مد نظر قرار داده و برای کاهش اثرات آن بر کیفیت زندگی بیماران تلاش نمایند.

خستگی، همودیالیز،اضطراب، افسردگی، کیفیت خواب