افسانه تنگو - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
حمید جلیلوند - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
حمیدرضا ناجی - گروه علوم جنگل، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

در این مطالعه، به منظور بررسی خصوصیات آناتومی آوندهای چوبی درختان بلوط ایرانی، یکی از تودههای جنگلی دچار خشکیدگی در منطقهششدار در استان ایلام انتخاب شد. درختان بلوط بر اساس شدت خشکیدگی تاجی (درختان سالم ، خفیف ، متوسط و شدید) به چهار گروه باسه تکرار طبقه بندی شدند. نمونه گیری به طور تصادفی از شاخه های ۶ - ۴ ساله درختان بلوط ایرانی انجام گرفت. برای اندازه گیری ویژگی هایآناتومی آوندهای چوبی بهاره مانند: تراکم آوند، میانگین اندازه آوند و هدایت هیدرولیک ویژه نسبی به آزمایشگاه منتقل شد. برای تجزیه و تحلیلداده ها و مقایسه میانگین آنها از روش تجزیه واریانس یک طرفه و میانگین LSD استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شدتخشکیدگی بر روی همه ویژگی های آوندی معنی دار بود. درختان با خشکیدگی متوسط و شدید آوندهای بزرگ با تراکم کمتر در مقایسه بادرختان سالم تشکیل دادند. با این وجود هدایت هیدرولیکی ویژه نسبی در بین کلاسه های مختلف خشکیدگی تفاوت معنی دار نشان نداد. درختانسالم بلوط ایرانی بالاترین تراکم آوند را در مقایسه با سایر کلاسه های خشکیدگی نشان دادند. به نظر می رسد که تراکم آوند نقش عمده ای درحمل و نقل بهتر آب دارد که همبستگی مثبت تراکم آوند با هدایت هیدرولیک ویژه نسبی نیز موید این مطلب است. به طور کلی، می توان نتیجهگرفت که آوندهای بزرگتر و فراوانتر، امکان حمل و نقل کارآمدتر آب را فراهم می کنند. بااین حال، این آوندهای بزرگتر ممکن است خطربیشتری در ایجاد انسداد آوندی در طی خشکسالی ایجاد کنند که نشان دهنده ناسازگاری درختان به تنش کمبود آب است.

اندازه آوندها، خشکیدگی جنگل، هدایت هیدرولیکی، ایلام