عبدالحسین حیدری - مدرس مدعو گروه زبان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی
سید محمد رضی نژاد - استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

مقاله حاضر، عملکرد هر دو نوع پرسشواژه (پرسشواژه در جای اصلی و پرسشواژه حرکت کرده) زبان ترکی آذری را در قالب برنامه کمینه گرا، مطالعه کرده است. بررسی ساخت های دارای پرسشواژه در جای اصلی، نشان می دهد که در زبان ترکی آذری، مشخصه پرسشی و جزء kï/ki، از لحاظ نحوی در توزیع تکمیلی هستند. وجود مشخصه پرسشی در هسته گروه متمم نما، موجب می شود که عملگر پرسشی به صورت آشکار به مشخص­گر گروه متمم نما حرکت نماید و به جمله شکل پرسشی دهد. اما اگر جزء kï/ki، در همان جایگاه (هسته گروه متمم نما) قرار گیرد، جمله دارای پرسشواژه، خوانش غیرپرسشی خواهد داشت. همچنین پرسشواژه های غیرفاعلی زبان ترکی آذری می توانند بنا به دلایل و انگیزه های کلامی و معنایی و با اعمال قاعده قلب نحوی به آغاز جمله حرکت کنند و در مشخص­گرهای گروه های نقش نمای تاکید و مبتدا فرود آیند. به چنین حرکتی که از جایگاه موضوعی به جایگاه نقشی صورت می گیرد، حرکت از نوع غیرموضوع گفته می شود. یافته های مقاله حاضر، در تناقض با مطالعات پیشین است که جایگاه عملگر پرسشی حرکت کرده را هسته گروه متمم نما و جایگاه پرسشواژه حرکت کرده را مشخص­گر گروه زمان فرض کرده اند.

پرسشواژه در جای اصلی, پرسشواژه حرکت کرده, برنامه کمینه گرایی, زبان ترکی آذری