راحله گندمکار - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی دانشگاه بوعلی همدان

رویکرد معنی شناسی شناختی که مبنای درک پدیده های مختلف زبانی و غیرزبانی را «شناخت» انسان میداند، از طریق ابزارهای متعددی از جمله شکل گیری طرح واره های تصوری در ذهن، به توجیه چگونگی درک مقولاتی زبانی نظیر «هم معنائی» میپردازد. در مقاله حاضر با بررسی جایگزینی معنایی که روند آن از سمت مفاهیم انتزاعی به سمت مفاهیم ملموس و عینی است، به ارزیابی نقش طرحواره های تصوری در ایجاد «هم معنائی بافتی» در سطح افعال زبان فارسی پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که تشابه طرح واره های تصوری افعال، عامل اصلی بروز هم معنائی در آنهاست. افزون بر این، نزدیکی مفاهیم واژه ها، سبب هم معنی شدن و جایگزینی آنها به جای یکدیگر میشود و «شناخت» انسان است که نزدیکی مفاهیم را تشخیص میدهد. یقینا پیامد چنین پدیده ای هرگز هم معنائی مطلق نخواهد بود.

شناخت, طرحواره تصوری, معنی شناسی شناختی, مقولات ذهنی, هم معنائی بافتی