بررسی پراکنش ویروس سپتی سمی هموراژیک ویروسی در مزارع پرورشی ماهیان قزل آلای رنگین کمان در استان مازندران

بیماری سپتی سمی خونریزی دهنده (Viral hemorrhagic septicemia, VHS) به عنوان یکی از خطرناکترین و مهمترین بیماریهای حاد ویروسی در صنعت پرورشی ماهیان سردآبی، محسوب می گردد. ویروس VHS در خانواده رابدوویریده (Rhabdoviridae) و جنس نوویرابدوویروس (Novirhabdovirus)طبقه بندی می گردد. این تحقیق به منظور تشخیص و تعیین تصویر دقیق تری از کانون های آلودگی و گسترش بیماری VHS در مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان واقع درشهرهای مختلف استان مازندران در طی سال ۱۳۹۵ انجام گرفته است. نمونه گیری بصورت تصادفی از مزارع با علائم بالینی اگزوفتالمی، تورم در ناحیه شکمی، خونریزی های گسترده در اندام های داخلی و پوست و رنگ پریدگی آبشش ها و همچنین مزراع فاقد علائم بالینی، صورت گرفت. در مزارع با علائم بالینی، نمونه ها فقط از استخرهای مشکوک به بیماری، اخذ گردید. نمونه های مورد مطالعه از لحاظ اندازه و وزن بدنی در چهار گروه مختلف: لارو با وزن تقریبی ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم، بچه ماهی های با وزن تقریبی ۱ تا ۱۰ گرم و ۱۵ تا ۴۰ گرم و ماهی های بالاتر از ۴۰ گرم و کمتر از ۱۵۰ گرم، طبقه بندی گردیدند. حضور ویروس با استفاده از آزمون RT-) Reverse transcriptase PCR (PCR و ردیابی ژن نوکلئوپروتئین (N) تائید گردید. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که از کل ۶۶ مزرعه مورد بررسی، ویروس VHS در ۲۳ مزرعه با فراوانی نسبی ۳۴/۸۴ درصد حضور داشت که بیشترین میزان این فراوانی مربوط به مزارع واقع در حاشیه رودخانه هراز در شهرستان آمل بود. همچنین میزان فراوانی نسبی آلودگی در مزارع دارای علائم بالینی و فاقد علائم بالینی به ترتیب ۳۷/۲۵ درصد ۱۹) مورد از ۵۱ مزرعه) و ۲۶/۶۶ درصد ۴) مورد از ۱۵ مزرعه) محاسبه گردید. میزان فراوانی نسبی موارد مثبت در گروه های مختلف نمونه های اخذ شده به ترتیب ذکر شده در بالا، ۲۸/۵ درصد ۶) مورد از ۲۱ مزرعه)، ۴۲/۸۵ درصد ۹) مورد از کل ۲۱ مزرعه)، ۳۰/۷ درصد ۴) مورد از ۱۳ مزرعه) و ۳۶/۳ درصد ۴) مورد از ۱۱ مزرعه) بوده است. با توجه به تمرکز بالای مراکز پرورشی و میزان بالای ابتلا به بیماری در این منطقه از کشور و ورود نژادهای پرورشی ماهی به ایران، بکار گیری روش های پیشگیرانه به منظور کاهش و کنترل ابتلای به این بیماری ویروسی، امری ضروری است.

Keywords:

بیماری سپتی سمی خونریزی دهنده , مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان , RT-PCR