پیام طالبی کهدوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
حمید دهقانی - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
فاطمه شیخ - استادیار بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

باقلا یکی از مهمترین لگوم های دانه ای است که بدلیل درصد بالای پروتئین و عملکرد بیولوژیک فوق العاده اش کشت میگردد. توسعه بیماریهای قارچی یکی از مهم ترین عوامل کاهش سطح زیر کشت و عملکرد باقلا در سالهای اخیر میباشد. معرفی ارقام مقاوم به بیماری بهترین راه برای افزایش عملکرد میباشد. سوختگی استمفیلیومی یکی از مهمترین بیماری های باقلا است که در سالهای اخیر با توجه به تغییرات آب و هوایی بیماری غالب مزارع باقلا در شمال کشور بوده است. با هدف بررسی مقاومت مزرعه ای ژنوتیپ های باقلا در برابر بیماری سوختگی استمفیلیومی ۴۶ لاین و ژنوتیپ باقلای حاصل از برنامه های به نژادی باقلا ایکاردا و ۱۲ لاین حاصل از پروژه جمعیت های در حال تفکیک باقلا به همراه ۶ شاهد (جمعا ۶۴ ژنوتیپ)، در دو تکرار در قالب طرح لاتیس ساده (۸ ×۸) در ایستگاه تحقیقاتی گرگان در سال زراعی ۹۵-۹۴ کشت گردیدند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنیدار ژنوتیپ ها از نظر تعداد روز تا رسیدگی، تعداد دانه در غلاف، عملکرد غلاف، عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه فرعی در سطح احتمال % ۱ بود. بالاترین عملکرد دانه و وزن صد دانه به ترتیب به G-faba-۵۱۵ و Histal تعلق داشت. همچنین بیشترین تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته را به ترتیب Barekat و G-faba-۳۴۱ داشتند. برای بررسی میزان وقوع و شدت بیماری به منظور تعیین عکس العمل ژنوتیپ های باقلا نسبت به بیماری رتبه دهی به صورت هفتگی بر اساس مقیاس ۹ درجه ای انجام شد، سپس متغیرهای سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری((AUDPC و سطح زیر منحنی استاندارد شده پیشرفت بیماری((SAUDPC محاسبه شدند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ G-faba-۲۹۶ بیشترین مقاومت را نسبت به بیماری سوختگی استمفیلیومی داشت. نتایج حاصل از انجام این پروژه مقدمه ای برای ورود لاینها به آزمایشات سازگاری و یا خزانه تلاقی میباشد.

باقلا، لکه شکلاتی، مقاومت، عملکرد دانه