مسلم گیلانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
قدرت اله سعیدی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، کد پستی ۸۴۱۵۶-۸۳۱۱۱
محسن یاری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

دانه های روغنی بعد از غلات به عنوان دومین منبع تولید انرژی در تغذیه انسان مطرح میباشند و کنجاله حاصل از فرآیند روغنکشی آنها نیز به لحاظ سرشار بودن از پروتئین در تغذیه دام، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار میگیرند. افزایش تقاضا برای روغنهای نباتی در بازارهای جهانی موجب اهمیت و توسعه کشت دانه های روغنی و گسترش برنامه های تحقیقاتی برای این محصولات شده است. لذا به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برای بهبود خصوصیات زراعی و عملکرد دانه در این گیاه، ۱۰ ژنوتیپ کنجد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با ۳ تکرار در سال ۱۳۹۴ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعداد روز تا سبز شدن، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد سطح بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه برای کلیه صفات مورد ارزیابی به جزء تعداد روز تا ۵۰ درصد سبز شدن و وزن هزار دانه، اختلاف معنی داری وجود داشته است. عملکرد دانه در واحد سطح بین ۲۲۹ کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ Tn۲۴۰تا ۱۹۳۳ کیلوگرم در هکتار مربوط به ژنوتیپ شیراز ۸ متغیر بود. ژنوتیپ جیرفت طولانی ترین دوره رسیدگی ۱۲۳/۶) روز) و ژنوتیپ Tn۲۴۰کمترین میانگین ۱۰۶/۶) روز) را برای این صفت داشت.

کنجد، تنوع ژنتیکی، صفات زراعی، تجزیه واریانس