بررسی عملکرد سدهای آبخیزداری در مهارکردن رسوب

ارزیابی کمی اثرات اقدامات آبخیزداری در کاهش میزان فرسایش و رسوب، دیدگاه روشنی در مورد بازدهی چنین اقداماتی در حوزه های آبخیز می دهد. در این تحقیق، حوزه ماهورمیلاتی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. اولین اقدامات اجرایی آبخیزداری در حوزه درسال ۱۳۸۷با اجرای خشکه چین در حوزه شروع شد و تاکنون بالغ بر ۲۳ بندسنگی ملاتی و۲۰ مورد خشکه چین احداث شده است. هدف اصلی از اجرای این بندها مهار کردن رسوب و افزایش ذخایر آب زیرزمینی و تغذیه قنوات می باشد. این تحقیق با هدف بررسی سدهای اصلاحی اجراشده در حوزه، به منظور تعیین عملکرد آنها درمهارکردن رسوب انجام شده است. بدین منظور حجم رسوبات ترسیب شده در پشت سدهای اصلاحی با استفاده از روش اندازه گیری مستقیم و روابط تجربی متداول تخمین زده شد. همچنین میزان تولیدی رسوب در شرایط قبل و بعد از عملیات اجرای سدهای اصلاحی به روش تجربی پسیاک اصلاح شده برآورد گردید. مقایسه تغییرات رسوب به روش پسیاک اصلاح شده، قبل و بعد از عملیات آبخیزداری نشان می دهد که متوسط بار رسوب در حوزه از۲۰۸۲ تن در سال به ۱۸۷۴ تن در سال کاهش پیدا کرده است. میزان رسوب به دام افتاده در محدوده مطالعاتی ۱۴۷۹مترمکعب از زمان احداث می باشد که معادل رسوب ایجاد شده در حوزه به مدت ۱ سال می باشد. از راهکارهای نگهداشت رسوبات ترسیب شده درپشت بندهای اصلاحی موجود، اجرای طرح های زیستی و نگهداری وتعمیر ازطرحهای اجراشده میباشد.

Keywords:

سدهای اصلاحی , پسیاک اصلاح شده , حوزه ماهور میلاتی.