علیرضا شفائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهرکرد.
احمد کریمی - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.
سیدحسن طباطبائی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
رحیم برزگر - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

امروزه شاخصهای کیفی نظیر شاخص شکل و شادابی میوه به صورت روزافزونی مورد توجه مصرف کنندگان قرار گرفته و در واقع کیفیت نقش کلیدی در سیستمهای گلخانهای دارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سطوح مختلف رطوبت خاک در زمان آبیاری بر شاخصهای رشد گیاهی و عملکرد کیفی خیار گلخانهای در مرکز تحقیقات گلخانه ای دانشگاه آزاد اصفهان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۶ تیمار و ۳ تکرار اجرا گردید. تیمارها بر اساس فاکتور کسر رطوبت ظرفیت زراعی (Field capacity) Fc در زمان آبیاری در ۶ سطح شامل تیمار شاهد صفر درصد کسر رطوبت (I) FC، تیمار۱۰ درصد کسر رطوبت (I۱)، تیمار ۲۰ درصد کسر رطوبت (I۲)، تیمار ۳۰ درصد کسر رطوبت (I۳)، تیمار ۴۰ درصد کسر رطوبت (I۴) و تیمار ۴۵ درصد کسر رطوبت (I۵) FC بودند. پس از انتقال نشا به زمین اصلی به منظور استقرار گیاه، رطوبت خاک برای همه ی تیمارها در نقطه ظرفیت زراعی حفظ گردید. بیست روز پس از انتقال نشاء به زمین اصلی و تشکیل سه برگ بالغ ، آبیاری بوته ها مطابق با تیمارهای آزمایش اعمال گشت به این صورت که وقتی درصد رطوبت هر یک از تیمارهای فوق توسط دستگاه TDR در خاک نشان داده میشد، آبیاری برای تیمار مورد نظر انجام گرفته تا به میزان FC برسد. بنابراین با توجه به اینکه در تمامی تیمارها رطوبت خاک تا ظرفیت زراعی افزایش مییافت، تنش رطوبتی از طریق افزایش دور آبیاری اعمال شده است. در طول دوره رشد شاخص های رشد گیاهی شامل سطح برگ، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، قطر ساقه و شاخصهای عملکرد کیفی شامل شاخص شکل میوه و وزن مخصوص میوه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف رطوبت خاک در زمان آبیاری بر شاخص های رشد و عملکرد کیفی (به غیر از وزن مخصوص میوه) در سطح %۱ اثر معنیداری داشت. بالاترین میزان سطح برگ، ارتفاع گیاه و تعداد برگ از تیمار صفر درصد کسر رطوبت (I) و حداقل آن از تیمار ۴۵ درصد کسر رطوبت طرفیت زراعی((I۵ در زمان آبیاری به دست آمد. همچنین بالاترین شاخص شکل میوه مربوط به تیمار I و حداقل آن مربوط به تیمار I۵ بود. نتایج به دست آمده نشان داد با افزایش میزان رطوبت خاک در زمان آبیاری، قطر میوه خیار کاهش و شاخص شکل میوه افزایش یافته که سبب افزایش بازار پسندی میوه خیار شده ولی اثر آن بر وزن مخصوص میوه معنیدار نبود.

آبیاری، خیار گلخانه ای، شاخص رشد، شاخص شکل میوه، ظرفیت زراعی