زهرا باعزم - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب و مدیریت منابع آبی، دانشگاه بیرجند
مهدی ملازاده - استادیار مهندسی عمران دانشگاه بیرجند، دانشکده مهندسی

با توجه به گسترش تهدیدهای نظامی، از جنگ جهانی دوم به بعد لزوم بررسی و مطالعه فشار دینامیکی ناشی از انفجار در سازه های آبی به ویژه سدها حیاتی میباشد. دینامیک ضربه و انفجار با توجه به گسترش تهدیدات نظامی علیه کشورها موضوع مهمی در طراحی سازه های متعارف و حساس میباشد. ارزش حیاتی سدها از نظر نظامی و صنعتی اهمیت موضوع تحلیل سدهای بتنی تحت اثر امواج شوک انفجار در مباحث پدافند غیرعامل و مقاوم سازی سدها را مشخص میکند. برای این که بتوان خسارات وارده به منافع ملی و تاسیسات حیاتی کشور را کاهش داد، تحلیل دقیق این پدیده ضروری تلقی میشود. در این مطالعه به بررسی عددی رفتار غیر خطی در تحلیل دینامیکی سدهای بتنی وزنی زاوین کلات تحت اثر بار انفجار پرداخته شدهاست. در این مطالعه پس از مروری بر مطالعات گذشته، ۴ مدل انفجاری در فواصل مختلف انفجار در هوا با استفاده از روابط حداکثر میزان فشار دینامیکی ماده منفجره TNT وارد بر سد محاسبه گردید و در نرم افزار ABAQUS مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داده است که بیشترین تغییر مکان و میزان خسارت کششی با مقدار ۰/۹۹ در فاصله انفجار ۲۰ متر تا سد رخدادهاست. به طور کلی با افزایش فاصله انفجار میزان تغییر مکان، خسارت کششی و نیز فشار وارده بر بدنه سد کاهش خواهدیافت. با توجه به اینکه سدهای بزرگ و حساس کشور علاوه بر نقش کنترل سیلاب ، تولید برق ، تنظیم و تامین آب شرب و صنعت و کشاورزی و زیست محیطی را به عنوان یکی از زیرساختهای مهم کشور بر عهده دارند، انجام مطالعات مدیریت بحران در راستای مقاوم سازی سازه و کاهش خسارتهای ناشی از شکست سد از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا در این مطالعه به ارائه راهکارهایی جهت مدیریت بحران ناشی از انفجار در سه وهله ی قبل، حین و بعد از وقوع آن نیز پرداخته شده است.

سد، بارگذاری انفجاری، تی ان تی، مدیریت بحران، تحلیل دینامیکی.