CCHE۲D بررسی تغییرات مورفولوژی رودخانه تحت تاثیر تنش برشی در قوسی ۱۸۰ درجه با استفاده از مدل

رودخانه ها نشان دهنده حیاط وزندگی کره زمین بوده اند، بطوریکه هرگاه مسیر رودخانه تغییر کرده باشد ساکنان نیز به تبع آن کوچ نموده اند. یکی از اصلیترین خصوصیات هر رودخانه خصوصیات مورفولوژیکی و هندسی آن است که میتوان بر اساس این خصوصیات برنامه های مدیریتی در جهت حفظ و استفاده صحیح از رودخانه انجام داد. با توجه به قرار داشتن فلات مرکزی ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک رودخانه های واقع در این منطقه نقش عمده ای را در حیاط این سرزمین ایفا میکنند و استفاده های فراوانی از آب این رودخانه ها در جهت مصارف کشاورزی، شرب، مصارف صنعتی و غیره میشود، بدین منظور سازه های فراوانی بر روی این رودخانه ها ساخته شده است. بدیهی است تغییرات مورفولوژی در بستر این رودخانه باعث اختلال در مدیریت و استفاده از آب رودخانه همچنین ناکارایی سازه های ایجادشده در این رودخانه ها میشود. ازاین جهت در این پژوهش به بررسی تغییرات مورفولوژی و فرسایش پذیری در قوس ۱۸۰ درجه از رودخانه زاینده رود که یکی از اصلی ترین رودخانه های فلات مرکزی ایران است با استفاده از مدل عددی CCHE۲D پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از ماکسیمم دبی های سالانه ثبت شده در ایستگاه هیدرومتری پل چوم و استفاده از توزیع پیرسون ۵ پارامتره دبی رودخانه با دوره بازگشتهای مختلف محاسبه شده است، پس ازآن شبیه سازی جریان با استفاده از مقاطع عرضی نقشه برداری شده با مقیاس ۱به ۲۵۰۰۰، اطلاعات مربوط به آزمایش دانهبندی ذرات بستر رودخانه و مشخص کردن ضریب زبری مانینگ در دوره بازگشتهای ۵، ۲۰ و ۵۰ ساله صورت گرفته است. درنهایت با استفاده از مدل دوبعدی CCHE۲D شبیه سازی جریان انجام پذیرفته است. نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان میدهد که جریان در دوره بازگشتهای ۵ و ۲۰ ساله زیر بحرانی بوده و فقط در دبی های بالای ۱۴۰ مترمکعب بر ثانیه یعنی دوره بازگشت ۵۰ ساله جریان در نقاطی فوق بحرانی است، همچنین متوسط تنش برشی در دوره بازگشت ۵ ساله برابر /۶۲ نیوتون بر مترمربع بوده و برای۲۰ و ۵۰ ساله برابر ۲/۴ و ۴ نیوتون بر مترمربع است که این دو مقدار از تنش برشی بحرانی بیشتر بوده و فرسایش شدید را به دنبال داشته است. بیشترین تنش برشی در قوس خارجی بوده و مقدار آن تا بیست برابر قوس داخلی در حدود ۱۲ نیوتون بر مترمربع ثبتشده که نشان میدهد در قوس خارجی فرسایش و در قوس داخلی رسوبگذاری داریم .

Keywords:

تغییرات مورفولوژی , , مدل CCHE۲D , تنش برشی , رودخانه , قوس ۱۸۰ درجه