سلب اعتبار بروندادهای علمی و مصادیق بداخلاقی پژوهشی

زمینه: به موازات گسترش چشمگیر فعالیت­های پژوهشی در سطح جهانی، مصادیق مختلفی از سوء رفتارهای پژوهشی نیز رو به افزایش است که در موارد زیادی منجر به سلب اعتبار بروندادهای علمی پس از انتشار آن­ها می شوند. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ویژگی مقاله­های سلب اعتبار شده اشپرینگر طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ میلادی است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف نوعی مطالعه کاربردی بوده و با رویکرد توصیفی و با استفاده از شاخص­های علم­سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل ۹۷۴ مقاله سلب اعتبار شده مربوط به ۴۲۲ مجله منتشر شده توسط اشپرینگر طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ می باشد.     داده­های پژوهش از پایگاه اشپرینگرلینک گرداوری شد و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی صورت گرفت. یافته ها: طی دوره زمانی مورد بررسی، به طور متوسط ۳۱/۲ مقاله منتشر شده در هر مجله اشپرینگر سلب اعتبار شده است. سرقت علمی (۳۰۱) و روند داوری نادرست (۲۴۸) مهم­ترین دلایل سلب اعتبار مقاله ها بوده است. نویسندگان وابسته به کشورهای چین (۳۹۱)، ایران (۱۰۶) و ایالات متحده آمریکا (۹۲) بیشترین سهم را در نگارش مقاله­های سلب اعتبار شده بر عهده داشته­اند. همچنین بیشترین موارد سلب اعتبار از سوی سردبیر و اعضای هیات تحریریه مجله (۵۶۵) و ناشر (۳۵۳) اتفاق افتاده است. نتیجه گیری: سهم بالای مقالات سلب اعتبار شده ایرانی بسیار قابل تامل است. رعایت اخلاق در پژوهش به عنوان وظیفه ای علمی و اخلاقی می بایست بیش از پیش مورد توجه پژوهشگران و دست اندرکاران مجله های علمی قرار گیرد. سردبیران مجله ها، موسسات و دانشگاه ها باید تدابیر لازم را در خصوص سلب اعتبار مقاله ها به کار گیرند

Keywords:

Article retraction , Research misbehavior , Scientific misconduct , سلب اعتبار مقاله ها , بداخلاقی پژوهشی , سوء رفتار علمی.