اعظم امینی - گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد عابدی - استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

بعد از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم­ها، دولت ایران شکایت خود مبنی بر مطالبه خسارات ناشی از نقض عهدنامه مودت و بازگشت تحریم­ها و نیز صدور دستور موقت را در دیوان بین­المللی دادگستری ثبت کرد. دیوان با صدور دستور موقت، تکالیفی را به ایالات متحده تحمیل نمود و هم زمان با آن آمریکا خروج خود از عهدنامه مودت را اعلام کرد. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی آثار حقوقی خروج ایالات متحده آمریکا از عهدنامه مودت و تاثیر آن بر فرایند دادرسی در دیوان بین­المللی دادگستری بررسی شده است. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که دولت ایران و اشخاص تابع آن می‎توانند تا زمان اعتبار عهدنامه مودت الزام ایالات متحده به تعهدات ناشی از آن را بخواهند و اختتام عهدنامه مانع از مطالبه خسارات ناشی از نقض تعهدات آن نیست. همچنین دولت ایران، برخلاف اتباعش، حق الزام به اجرای تکالیف موضوع دستور موقت و مطالبه جبران خسارت ناشی از نقض آن را در دیوان بین­المللی دادگستری دارد.

عهدنامه مودت, برجام, تحریم های ایالات متحده, مطالبه خسارت, مسئولیت بین-المللی دولت