محمد شاهینی شمس آبادی - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد
عنایت اله راهنورد - رئیس سازمان آتشنشانی شهرداری شهرکرد
هاجر کریمیان گله - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد

حس مکان، از ارتباط میان فرد و محیطی صحبت میکند که با به وجود آمدن رابطه معنادار میان آنها، بستر لازم برای تبدیل شدن محیط به مکان فراهم میشود؛ در بوجود آمدن چنین رابطهای، عوامل مختلفی همچون عوامل کالبدی، اجتماعی، خاطرات، تجربه، عوامل مشترک و اجتماعی و غیره نقش به سزایی دارند. اهمیت پژوهش پیرامون حس مکان را میتوان در تاثیر حس مکان، به عنوان یکی از معانی مهم و موثر در ارتقاء کیفیت محیطهای انسانی دانست که موجب شکل گیری پایه های ارتباطی میان استفاده کنندگان و محیط می شود؛ و در نهایت سبب خلق محیط های با کیفیت و ماندگار میشود. این پژوهش در ابتدا به شناسایی عوامل موثر در سنجش میزان حس مکان پرداخته است. بطوریکه جهت سنجش آن، از شاخصه های مربوط به وابستگی به مکان و معنای مکان استفاده شده است؛ در ادامه با تحلیل شاخصه های مرتبط با منطقه مورد مطالعه در گذر ولیعصر شهرکرد از طریق تنظیم پرسشنامهای در مقیاس روان سنجی لیکرت، به سنجش و مقایسه میزان حس مکان در دو نقطه این گذر پرداخته است. از دلایل انتخاب این دو نقطه جهت مقایسه، قرارگیری دو بافت تاریخی و جدید در این محدوده است، بطوریکه که با وجود قرارگیری بافت جدید در این محدوده، رهگذران ترجیح میدهند از بافت تاریخی موجود در این ناحیه استفاده کنند. سپس از طریق ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی پرسشنامه بررسی شده و سپس با استفاده ضریب همبستگی پیرسون، میزان معناداری رابطه میان متغیرهای مورد سوال در پرسشنامه در هر یک محدوده های مورد مطالعه مورد سنجش قرار گرفته و در ادامه، از طریق جدول t در نرم افزار SPSS، به ارزیابی شاخصهای بدست آمده در چارچوب نظری در دو نقطه مورد مطالعه پرداخته شد. که در نهایت مشخص شد، میانگین ارزش شاخصهای مربوط به وابستگی به مکان(میزان رضایتمندی) در محدوده بافت جدید نسبت به بافت تاریخی بیشتر است؛ در حالیکه عکس این اتفاق برای شاخصهای مربوط به معنای مکان رخ داده است و میزان بالاتر ارزش شاخص معنای مکان در بافت تاریخی، گواه بر تاثیر آن در حضور پر رنگ رهگذران در محدوده تاریخی مورد مطالعه است.

حس مکان، وابستگی به مکان، معنای مکان، دلبستگی به مکان.