تجزیه علیت عملکرد و اجزای عملکرد بذر در کلون های فسکیو (Festuca spp. ) متاثر از قارچ های اندوفایت

کشف رابطه هم زیستی قارچ های اندوفایت با گراس های سردسیری دریچه تازه ای به روی تحقیقات به نژادی آنها گشوده است. در زمینه تاثیر اندوفایت ها بر خصوصیات بذری، گزارش های اندکی وجود دارد. در این پژوهش نقش قارچ های اندوفایت در تغییر هم بستگی صفات بذری و تاثیر این رابطه هم زیستی بر اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات بر عملکرد بذر فستوکا مورد بررسی قرار گرفت. کلون های عاری از اندوفایت (-E) ازطریق اعمال قارچکش بر روی کلون های حاوی اندوفایت (+E) ایجاد و سپس هر دو نوع کلون به مزرعه انتقال داده شدند. طی دو سال مجموعه ای از صفات از جمله عملکرد و اجزای عملکرد بذر روی کلون ها اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که قارچ اندوفایت تولید بذر را به طور معنی داری از ۱/۳۸ تا ۲۴۹ درصد افزایش داد. با این حال عملکرد برخی ژنوتیپ ها تحت تاثیر این رابطه هم زیستی قرار نگرفت که حاکی از وجود اثر متقابل بین قارچ و میزبان می باشد. حضور اندوفایت، هم بستگی صفات با یکدیگر و نیز اولویت وارد شدن آنها در مدل رگرسیون مرحله ای را نیز تغییر داد. نتایج تجزیه علیت نشان داد که هم زیستی با قارچ های اندوفایت، مقدار و جهت تاثیرگذاری صفات از طریق مسیرهای   مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد دانه را تغییر داد. در گیاهان +E  افزایش باروری خوشه به طور مستقیم و افزایش اندازه سیستم تولید مثلی (تعداد خوشه در بوته و تعداد دانه در خوشه) به طور غیر مستقیم بر عملکرد دانه تاثیر گذاشت اما در گیاهان-E، باروری خوشه به طور غیر مستقیم و سایر صفات به طور مستقیم تاثیر خود را بر عملکرد دانه اعمال نمودند. نتایج نشان دادکه لازم است اصلاحگران قبل از شروع پروژه های اصلاحی از حضور یا عدم حضور اندوفایت در ژرم پلاسم مورد مطالعه اطلاع کافی کسب نمایند سپس در صورت آلوده بودن جامعه به اندوفایت، از باروری خوشه و در غیر این صورت از سایر اجزای عملکرد به ویژه تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه در خوشه و وزن دانه در خوشه برای گزینش ژنوتیپ ها به منظور افزایش عملکرد دانه استفاده نمایند.

Keywords:

Festuca , Endophytic fungi , Path analysis , Seed yield. , فستوکا , قارچ اندوفایت , تجزیه علیت , عملکرد , اجزای عملکرد بذر