علیرضا سلطانی قلعه جوقی
محمد لغوی

بازده کششی و مصرف سوخت دو تراکتور سنگین متداول در ایران، تراکتورهای مسی فرگوسن ۳۹۹ و جان دیر ۴۲۳۰ در عملیات شخم با گاوآهن برگرداندار ارزیابی و مقایسه گردید. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در مزرعه ای با بافت خاک رسی شنی و میانگین رطوبت ۱۸ درصد وزنی بر مبنای وزن خشک اجرا گردید. برای انجام این تحقیق از یک آزمایش فاکتوریل۳×۴ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده گردید. تیمارها شامل دو نوع تراکتور مسی فرگوسن ۳۹۹ و تراکتورجان دیر ۴۲۳۰، هر یک در دو وضعیت از لحاظ بار محوری(بار محوری استاندارد و سنگین شده با وزنه آبی) و درسه عمق شخم، سطحی (۲۰-۱۵ سانتی متری)، متوسط( ۲۵-۲۰ سانتی متری) و عمیق (۳۰-۲۵ سانتی متری) با گاوآهن برگردان دار چهار خیش بود. در کلیه تیمارها دور موتور در محدوده دور مشخصه (۲۰۰۰ و ۲۲۰۰ دور در دقیقه به ترتیب برای فرگوسن ۳۹۹ و جاندیر ۴۲۳۰) و سرعت پیشروی در محدوده۵/۰± ۵/۴ کیلو متر در ساعت ثابت نگه داشته شد. پارامترهای مورد ارزیابی شامل نیروی کشش مالبندی، نیروی مقاومت غلتشی چرخ های تراکتور، درصد لغزش چرخ های محرک تراکتور، بازده کششی و میزان مصرف سوخت تراکتور ها بود. نتایج به دست آمده از این تحقیق، نشان داد که با سنگین کردن چرخ های محرک تراکتور مسی فرگوسن ۳۹۹ می توان بازده کششی آنرا در اجرای شخم عمیق از ۵/۳۶% به ۵۳% افزایش داد ولی قابلیت رقابت با تراکتور جان دیر ۴۲۳۰ با بازدهی کششی ۶۴% در همان عمق شخم را ندارد. اما وضعیت سنگین شده این تراکتور در اجرای شخم سطحی و نیمه عمیق با در نظر گرفتن میزان مصرف سوخت کمتر، درحد رقابت با جان دیر ۴۲۳۰ می باشد. استفاده از تراکتور جان دیر ۴۲۳۰ سنگین شده برای اجرای شخم با گاو آهن برگردان دار در اجرای شخم سطحی به دلیل مصرف سوخت بیشتر صرفه اقتصادی ندارد و به دلیل داشتن درصد لغزش پایین تر از حد بهینه، موجب فشردگی خاک زراعی می گردد. در حالت کلی تراکتور فرگوسن ۳۹۹ برای بار های کششی سبک و جان دیر ۴۲۳۰ برای بارهای کششی سنگین پیشنهاد می گردد. در صورت عدم استفاده در شرایط فوق، تراکتور فرگوسن ۳۹۹ با کاهش شدید بازده کششی و افزایش شدید در میزان مصرف سوخت مواجه خواهد بود و تراکتور جان دیر ۴۲۳۰ موجب فشردگی خاک زراعی می گردد.

Tractor, Tractive efficiency, Rolling resistance, Fuel consumption, Wheel slip, Moldboard plow., تراکتور، بازده کششی، مقاومت غلتشی، مصرف سوخت، درصد لغزش، گاوآهن برگردان دار