محمود رضا تدین
یحیی امام

به منظور بررسی واکنش های فیزیولوژیک دو رقم جو تحت تنش شوری، آزمایشی گلخانه ای در سال ۱۳۸۲-۱۳۸۳ در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ارقام افضل و ریحان و پنج سطح شوری : صفر،۴، ۸، ۱۲و ۱۴ دسی زیمنس بر متر با۴ تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی بود. تحت سطوح تنش شوری، درصد سبز شدن گیاهچه ها، تعداد پنجه، ارتفاع گیاه، تعداد و مساحت برگ در هر بوته و وزن خشک گیاه کاهش یافت، هر چند مقادیر کاهش برای رقم افضل (متحمل) در مقایسه با رقم ریحان (حساس) کمتر بود. با افزایش شدت تنش، غلظت یون سدیم اندام هوایی، در رقم ریحان بیشتر از رقم افضل بود در حالی که نسبت + K+ /Na در رقم افضل بیشتر از رقم ریحان بود. هم چنین با افزایش شدت تنش،هدایت روزنه ای، تعرق و فتوسنتز برگ ها کاهش یافت، ولی غلظتCO۲ زیر روزنه ای فقط تا سطح شوری۸ دسی زیمنس بر مترکاهش و پس از آن در هر دو رقم در سطح تنش۱۲دسی زیمنس بر متر افزایش یافت. دمای برگ نیز با ازدیاد تنش شوری در هر دو رقم افزایش یافت. بر اساس نتایج این آزمایش، درشرایط تنش شوری، تعداد ساقه بارور در هر بوته، تعداد سنبلک در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در رقم ریحان نسبت به رقم افضل کاهش بیشتری یافت. نتایج این پژوهش هم چنین نشان داد که تنش شوری، فرایندهای فیزیولوژیک مانند هدایت روزنه ای، تعرق، فتوسنتز و اجزای عملکرد دانه را در رقم متحمل(افضل)کمتراز رقم حساس(ریحان) تحت تاثیر قرار می دهد. غلظت کمتر یون سدیم و نسبت بیشتر + K+ /Na در اندام هوایی می تواند به عنوان معیاری در انتخاب ارقام متحمل جو جهت کشت در شرایط تنش شوری مد نظر قرار گیرد.

Barley, Salinity, Stomatal conductance, Photosynthesis, Yield components., جو، شوری، هدایت روزنه ای، فتوسنتز، اجزای عملکرد