مهدی شعبانیان
حسین معصومی
اکبر حسینی پور
جهانگیر حیدرنژاد
ذبیح اله اعظمی

در طی نمونه برداری از گلخانه های خیار منطقه جیرفت در سال های۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳، ۱۲۹۴ نمونه دارای علائمی از قبیل موزائیک، بدشکلی و تاولی شدن برگ و میوه جمع آوری گردید. با استفاده از آزمون های الایزا و ایمنی سنجی نقطه ای (Dot immunobinding assay (DIBA ویروس های موزائیک زرد کدو (Zucchini yellow mosaic virus (ZYMV، موزائیک هندوانه (۲ Watermelon mosaic virus-۲ (WMV-۲، موزائیک خیار (Cucumber mosaic virus (CMV و پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی (Tomato spotted wilt virus (TSWV شناسایی و تعیین پراکنش شدند. این بررسی نشان داد که خیار گلخانه ای به ویروس های فوق آلوده است و ZYMV شایع ترین ویروس بر روی خیار گلخانه ای می باشد. انتقال ویروس های شته زاد توسط چهار گونه شته شامل Aphis fabae، A. craccivora، A.gossypii و Myzus persicae مورد بررسی گرفت. ویروس موزاییک زرد کدو دارای بالاترین درصد انتقال بین ویروس های فوق بود و A. craccivora با راندمان بالای ۶۰ درصد با شته های فوق منتقل شد. WMV-۲ تنها توسط شته A. gossypii منتقل نگردید. آلودگی نمونه های آلوده به ZYMV در روش RT-PCR با یک جفت آغازگر که قطعه ای به طول ۴۵۸ جفت باز از ژن پروتئین پوششی را تکثیر می کرد، تایید شد. آزمون TAS-ELISA با استفاده از آنتی سرم های مونوکلونال کانادایی نشان داد که جدایه جیرفت به شاخه یک یا دو از گروه A متعلق می باشد. در آموده نسبتا خالص ویروس پیکره های رشته ای انعطاف پذیر با طول تقریبی ۷۹۰ نانومتر با میکروسکپ الکترونی مشاهده شد. وزن مولکولی پروتئین پوششی این ویروس با روش الکتروفورز در ژل پلی آکریل آمید ۳۶/۲ کیلو دالتون تعیین و در آزمون وسترن بلات با استفاده از آنتی سرم تهیه شده بر علیه ویروس به عنوان شناساگر پروتئین پوششی ویروس تایید گردید. این اولین گزارش از حضور ویروس های فوق روی خیار گلخانه ای در منطقه جیرفت می باشد.

Cucumber, Virus, Greenhouse, Jiroft, ELISA, RT-PCR., خیار، ویروس، گلخانه، جیرفت، الایزا، RT-PCR