عادل ریحانی تبار
نجفعلی کریمیان
محمد معزاردلان
غلامرضا ثواقبی
محمدرضا قنادها

شناخت شکل های مختلف روی در خاک، اطلاعات مفیدی برای ارزیابی وضعیت روی و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در اختیار می گذارد. به منظور کسب چنین اطلاعاتی، روی کل و توزیع آن در شکل های مختلف در ۲۰ نمونه خاک استان تهران به روش عصاره گیری دنباله ای تعیین و رابطه این شکل ها با یکدیگر و با ویژگی های خاک مطالعه شد. میزان روی کل ۷۰ تا ۹/۱۶۹ میلی گرم بر کیلوگرم خاک به دست آمد. به طور متوسط روی متصل به مواد آلی کمتر از ۱/۰، محلول + تبادلی ۱/۰، متصل به اکسیدهای منگنز ۹/۰، متصل به کربنات ها ۶/۱، متصل به اکسیدهای آهن متبلور ۸/۳، متصل به اکسیدهای آهن بی شکل ۲/۴، و روی تتمه ۳/۸۹ درصد مجموع شکل های اندازه گیری شده را تشکیل می داد. ضریب هم بستگی pH با تمام شکل های روی (به استثنای شکل متصل به مواد آلی) منفی و معنی دار بود. درصد رس و سیلت با روی کل، تتمه، و متصل به اکسیدهای آهن متبلور هم بستگی مثبت معنی دار نشان داد. رابطه ظرفیت تبادل کاتیونی خاک فقط با روی کل معنی دار بود. هم بستگی درصد کربنات کلسیم معادل تنها با شکل های محلول+ تبادلی، متصل به اکسیدهای منگنز و اکسیدهای آهن بی شکل معنی دار به دست آمد. روی عصاره گیری شده با DTPA با شکل های محلول+ تبادلی، کربناتی و متصل به اکسیدهای آهن بی شکل و متبلور هم بستگی معنی دار نشان داد. شکل های مختلف روی بین خود دارای هم بستگی معنی داری بودند که احتمالا بیانگر وجود یک رابطه پویا بین آنها در خاک می باشد.

Zn forms, Calcareous soils, Sequential extraction, Soils of Tehran province., شکل های روی، خاک های آهکی، عصاره گیری دنباله ای، خاک های استان تهران