تجزیه و تحلیل دای آلل به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان

به منظور برآورد میزان ترکیب پذیری، نوع عمل ژن، تعداد ژن های کنترل کننده صفات، قابلیت های توارث و دیگر پارامترهای ژنتیکی دانه از تلاقی های دای آلل ۹ ژنوتیپ گندم استفاده شد. والدها و ۳۶ تلاقی آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه، برای ۹ صفت کمی در سال ۱۳۷۷ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه ژنتیکی به روش های هیمن و روش دوم در مدل ثابت گریفینگ انجام شد. میانگین مربعات ژنوتیپ ها برای کلیه صفات از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. با توجه به معنی دار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی و هم چنین معنی دار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری خصوصی برای کلیه صفات به جز تعداد سنبلچه در سنبله اصلی نتیجه گیری شد که نقش هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی ژن ها در بروز ژنتیکی آنها مهم است. برآورد میانگین درجه غالبیت نشان داد که تعداد دانه در سنبله اصلی و تعداد سنبلچه در سنبله اصلی توسط اثر غالبیت نسبی ژن ها کنترل می شوند، در حالی که عمل ژن برای عملکرد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت و وزن هزار دانه از نوع فوق غالبیت است. ارقام الوند و روشن برای عملکرد دانه در بوته، الوند برای تعداد دانه در سنبله اصلی و وزن سنبله اصلی و الوند و الموت برای وزن هزار دانه از بهترین ترکیب پذیرهای عمومی بودند، بنابراین استفاده از آنها برای بهبود ژنتیکی صفات مذکور مفید خواهد بود. عملکرد دانه در بوته هم بستگی مثبت و معنی داری با تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن هزار دانه، وزن دانه در سنبله اصلی و وزن سنبله اصلی داشت.

Keywords:

Degree of dominance , Combining ability , Heritability , Bread wheat. , درجه غالبیت , قابلیت ترکیب پذیری , قابلیت توارث , گندم نان