اثر روش و دور آبیاری بر تولید پداژه و گل دهی در زعفران (Crocus sativus L.)

ایران با سطح زیر کشت ۴۵ هزار هکتار و تولید ۱۵۰ تن زعفران در سال مقام اول تولید را در جهان دارد. کاشتن پداژه های درشت گل دهی را افزایش می دهد. ولی اندازه و تعداد پداژه های تولیدی تابع فاصله و روش آبیاری می باشد. بنابراین در این تحقیق در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اثر تیمارهای روش و دور آبیاری بر تولید پداژه و گل دهی آن در سال های ۷۹-۱۳۷۷ بررسی شد. برای بررسی اثر روش و دور آبیاری بر وزن و اندازه پداژه و عملکرد از آزمایش فاکتوریل در یک طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار استفاده شد. تیمار های روش آبیاری به صورت کرتی و جویچه ای و دور آبیاری در چهار سطح (۱۲، ۲۴ و ۳۶ روز و دیم) اعمال گردید. در شهریور ۱۳۷۹ نمونه های پداژه از هر کرت گرفته شد و اثر اعمال تیمار دوره رشد قبلی بر تولید پداژه و اثر پداژه تولیدی بر گل دهی آینده بررسی شد. نتایج نشان داد که تعداد کل پداژه و تعداد پداژه های کوچک تر از ۴ گرم، در آبیاری جویچه ای بیشتر از کرتی است. در این موارد دورهای مختلف آبیاری با هم و با تیمار دیم اختلاف معنی داری نشان ندادند. وزن کل پداژه ها و تعداد پداژه سنگین تر از ۸ گرم در آبیاری کرتی بیشتر از جویچه ای بود، به طوری که علت اصلی تفاوت گل دهی تیمارها به حساب آمده و سبب شده که گل دهی در آبیاری کرتی از آبیاری جویچه ای بیشتر باشد. در آبیاری کرتی، دور آبیاری ۱۲ و ۲۴ روز بیشترین گل دهی را داشتند. از نظر تولید پداژه های متوسط بین تیمارها در دو روش آبیاری اختلافی مشاهده نشد ولی تیمارهای آبیاری با تیمار دیم در هر دو روش اختلاف بسیار معنی داری نشان دادند. بنابراین روش آبیاری کرتی با دور آبیاری ۲۴ روزه به خاطر مصرف آب کمتر نسبت به آبیاری جویچه ای ارجحیت دارد زیرا پداژه های درشت تر تولید می کند که در گل دهی موثر است.

Keywords:

Saffron , Corm , Irrigation method , Irrigation frequency , Basin irrigation , Furrow irrigation , Dryland farming of saffron. , زعفران , پداژه , روش آبیاری , دور آبیاری , آبیاری کرتی , آبیاری جویچه ای , کاشت دیم زعفران