نسرین فرید
پرویز احسان زاده

منابع اصلی تامین کننده مواد ذخیره شده در دانه ها اغلب نزدیک ترین اندام های سبز به دانه ها می باشند. اگرچه در گیاهان زراعی بسیاری سهم قابل توجه فتوسنتری اندام های نزدیک به دانه ها در تشکیل عملکرد دانه تعیین شده است ولی اطلاعات چندانی در مورد گلرنگ به عنوان یکی از گیاهان دانه روغنی مهم وجود ندارد. مطالعه حاضر به منظور بررسی پاسخ عملکرد دانه و اجزای آن به تیمار پوشاندن طبق و هم چنین دو برگ نزدیک به طبق در چهار ژنوتیپ گلرنگ در کشت بهاره انجام شد. این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، واقع در لورک نجف آباد در بهار۱۳۸۲ در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. چهار ژنوتیپ مورد استفاده شامل نبراسکا۱۰، توده محلی کوسه، اراک ۲۸۱۱ و k۱۲ بودند و سه سطح تیمار سایه اندازی (پوشاندن) بعد از گرده افشانی شامل بدون پوشش (شاهد)، پوشش طبق و پوشش طبق و دو برگ مجاور بود. نتایج این آزمایش نشان داد که به طورکلی بین ژنوتیپ ها از نظر تعداد روز تا تکمه دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه، وزن دانه در طبق و عملکرد دانه در بوته تفاوت معنی داری وجود دارد. تیمار سایه اندازی اثر معنی داری روی تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه، وزن دانه در طبق، عملکرد دانه در بوته و شاخص برداشت داشت ولی بر عملکرد بیولوژیک در بوته تاثیر معنی داری نداشت. ضمن آن که بین دو سطح تیمار سایه اندازی در این موارد تفاوت معنی داری دیده نشد، چون ایجاد پوشش روی طبق و برگ های مجاور آن به طور متوسط سبب ۳۷ درصد کاهش در عملکرد دانه در بوته در شرایط محیطی آزمایش حاضر شد، بنابراین ظاهرا در گلرنگ نیز فتوسنتز طبق و برگ های نزدیک به آن در تولید دانه سهم عمده ای دارد.

Photoassimilate, Grain yield, Safflower head ., مواد فتوسنتزی، عملکرد دانه، طبق گلرنگ