شکل های مختلف فسفر در برخی خاک های آهکی استان فارس و رابطه آنها با ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک

شناخت شکل های مختلف فسفر خاک در ارزیابی وضعیت فسفر خاک و نیز پیدایش و حاصل خیزی خاک مهم است. بدین منظور، مقدار و توزیع فسفر در شکل های مختلف معدنی و آلی در ۳۹ نمونه خاک استان فارس بررسی شد. خاک ها به طور دنباله ای برای تعیین شکل های معدنی فسفر عصاره گیری شدند. میزان فسفر کل خاک ها بین ۲۵۴ و ۱۱۷۶ میلی گرم در کیلوگرم خاک متغیر، و در خاک های با بافت سبک (با میانگین ۴۸۲ میلی گرم در کیلوگرم) کمتر از خاک های با بافت سنگین (با میانگین ۶۹۰ میلی گرم در کیلوگرم) بود. فسفر معدنی ۷۳ درصد و فسفر آلی ۲۷ درصد از فسفر کل را شامل می شد. فسفات های کلسیم با میانگین ۴۲۴ میلی گرم در کیلوگرم (۷۱ درصد فسفر معدنی)، شکل غالب فسفر خاک بود. تجزیه رگرسیونی ساده نشان داد روابط مثبت و معنی داری میان فسفر آلی، فسفات های کلسیم و فسفات های آهن-آلومینیم با درصد رس و گنجایش تبادل کاتیونی خاک برقرار است. تجزیه رگرسیونی چند متغیره نشان داد هنگامی که بعضی از ویژگی های خاک همچون درصد رس، گنجایش تبادل کاتیونی خاک و کربنات کلسیم معادل با هم وارد مدل شدند، ضریب هم بستگی مدل به طور معنی داری افزایش یافت. گرچه مدل رگرسیونی معنی دار (P<۰.۰۵) بود، سهم نسبی هر یک از ویژگی های خاک در تغییرات فسفات های آهن-آلومینیم چندان چشم گیر نبود.

Keywords:

Inorganic phosphorus forms , Calcareous soils , Ca phosphates. , شکل های معدنی فسفر , خاک های آهکی , فسفات های کلسیم