پرویز احسان زاده
عباس زارعیان بغدادآبادی

به منظور بررسی اثر رقم و تراکم بر مراحل رشد، عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های رشد گیاه گلرنگ آزمایشی به صورت فاکتوریل و در چارچوب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار، در سال ۱۳۷۸، در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان به اجرا درآمد. ارقام اراک ۲۸۱۱ و کوسه گلرنگ در چهار تراکم ۶/۱۶، ۲/۲۲، ۳/۳۳ و ۵۰ بوته در متر مربع (فواصل روی ردیف ۱۲، ۹، ۶ و ۴ سانتی متر) با فواصل ردیف یکسان ۵۰ سانتی متر کشت شد. در میان مراحل مختلف رشد، تراکم بوته تنها بر مرحله آغاز تکمه دهی اثر معنی داری داشت. هم چنین، اثر رقم بر مراحلی نظیر سبز شدن، تکمه دهی، آغاز گل دهی و ۵۰ درصد گل دهی معنی دار بود و بر بقیه مراحل نمو تاثیر معنی داری نداشت. رقم کوسه دیررس تر از رقم اراک ۲۸۱۱ بود. شمار شاخه فرعی در بوته، شمار طبق در شاخه فرعی، شمار دانه در طبق و شاخص برداشت به طور معنی داری با افزایش تراکم بوته کاهش یافتند. اثر کاهش های ذکر شده، به وسیله افزایش شمار بوته در واحد سطح جبران شد، به طوری که عملکرد دانه دو ژنوتیپ گلرنگ با تغییر تراکم گیاهی تغییر معنی داری پیدا نکرد. به رغم این که رقم اراک ۲۸۱۱ برتری معنی داری در صفاتی همچون شمار طبق در شاخه فرعی و وزن هزار دانه و برتری نسبی غیر معنی داری در صفات دیگر داشت، ولی عملکرد دانه دو رقم از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت. اثر تراکم بوته و رقم بر شاخص های رشد مانند شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ و سرعت رشد محصول معنی دار نبود. بر پایه نتایج به دست آمده در این آزمایش، می توان گفت که دو رقم یاد شده در تراکم های اول و دوم، در شرایط آب و هوایی اصفهان قابل کشت و تولید می باشند.

Plant density, Safflower, Grain yield, Crop growth rate, Leaf area index, Leaf area duration., تراکم کاشت، گلرنگ، عملکرد دانه، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ