منوچهر حیدر پور
حسین افضلی مهر
اقبال خرمی

سرریز، که از قدیمی ترین سازه های هیدرولیکی ساخته بشر است، از جمله وسایلی است که برای اندازه گیری و تنظیم جریان آب به کار می رود. متداو ل ترین نوع سرریزها، سرریز لبه پهن، سرریز لبه تیز، سرریز استوانه ای و تاج دایره ای و سرریز اوجی شکل است. برتری سرریزهای استوانه ای و تاج دایره ای نسبت به بیشتر سازه های اندازه گیری و کنترل جریان آب، سادگی طراحی، زیاد بودن ضریب جریان، جریان پایدار و از همه مهم تر و در مقیاس بزرگ، هزینه کمتر آن می باشد. در این پژوهش، با به کارگیری تابع جریان در اطراف یک استوانه، توزیع سرعت روی تاج تعیین، و یک مدل ریاضی برای تعیین ضریب جریان در سرریزهای تاج دایره ای گسترش داده شده است. نیم رخ توزیع سرعت و مدل ریاضی ضریب جریان، با استفاده از داده های آزمایشگاهی به دست آمده از مدل فیزیکی سرریزهای استوانه ای، نیم استوانه ای و نیم استوانه ای با ارتفاعات مختلف، و هم چنین تئوری درسلر ارزیابی گردید. نتایج ارزیابی نشان داد که هم خوانی خیلی خوبی بین نیم رخ سرعت به دست آمده از مدل پیشنهادی، و نیم رخ حاصل از اندازه گیری های آزمایشگاهی وجود دارد. هم چنین، نیم رخ به دست آمده از طریق تئوری درسلر همواره مقادیر کمتری را نسبت به مدل پیشنهادی و اندازه گیری های آزمایشگاهی نشان می دهد. نتایج هم چنین نشان داد که بین مقادیر اندازه گیری مستقیم ضریب دبی (جریان) و مدل پیشنهادی هم خوانی خوبی وجود دارد. در این حالت، ضریب جریان برای مدل استوانه ای با هفت درصد خطا، و برای مدل نیم استوانه ای و نیم استوانه ای با ارتفاعات مختلف با پنج درصد خطا قابل پیش بینی است.

Stream flow, Method of superposition, Circular weir, Semi- circular weir, Circular-crested weir, Coefficient of discharge, Velocity profile, تابع جریان ، روش انطباق ، سرریز استوانه ای ،سرریزنیم استوانه ای ، سرریز تاج دایره ای، ضریب دبی، پروفیل سرعت