عباس همت
اردشیر اسدی خشویی

به منظور گسترش کشت مکانیزه پنبه در مناطق با آب آبیاری شور و خاک های حساس به سله در استان اصفهان، ارزیابی عملکرد ماشین های کاشت با، یا بدون سله شکن در روش کشت مسطح ضروری است. از این رو، آزمایشی برای مقایسه فراسنجه های عملکردی چند نوع ماشین کاشت پنبه در یک خاک با بافت لوم رسی، در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان انجام شد. چهار تیمار ماشین های کاشت با استفاده از ردیف کارهای بذرسازان در دو وضعیت، و جاندیر و خطی کار دانمارکی با سه روش سله شکنی، به ترتیب سله شکنی با سله شکن ستاره های غلتان و استوانه ای دندانه دار و بدون سله شکنی، با به کارگیری آزمایش فاکتوریل در چارچوب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار ارزیابی شدند. عملکرد ماشین های کاشت با اندازه گیری تعداد و فاصله میان بوته ها در هر تیمار، و تعیین میانگین و انحراف معیار فاصله های میان بوته های سبز شده، و تعیین شاخص های کاشت چندتایی، نقاط بدون بوته، کیفیت تغذیه موزع، دقت و کپه کاری، ارزیابی گردیدند. اگرچه در این آزمایش، به جای اندازه گیری فاصله میان بذرهای کاشته شده، فاصله میان بوته های سبز شده اندازه گیری شد، ولی معیارهای استفاده شده در این پژوهش ویژگی های ماشین های کاشت را به خوبی نشان داد. میانگین و انحراف معیار فاصله های میان بوته ای، به تنهایی تفاوت میان عملکرد ماشین های کاشت را در تمام روش های سله شکنی به خوبی نشان نداد. شاخص کپه کاری پیشنهادی بهتر از شاخص کاشت چندتایی، مشخصه کپه ریزی را در بذرکارها، جدا از روش سله شکنی مشخص نمود. در حالت بدون سله شکنی، تمایل به کپه ریزی در ردیف کار بذرسازان، سبب کاهش میانگین و انحراف معیار فاصله های میان بوته ای گردید. سله شکنی موجب کاهش فاصله های میان بوته ای در کلیه ماشین های کاشت، به ویژه در خطی کار که تمایل به کپه ریزی در آن بسیار ناچیز بود، شد. بر پایه نتایج حاصله، در ردیف کارهای بذرسازان و جاندیر، نوع موزع حجمی، و نه تک دانه کار بود.

Cotton, Planter Drill, Plant spacing, Crust breaking, پنبه، ردیف کار، خطی کار، فاصله بین دو بوته ای ، سله شکنی