سیدمحمدباقر نبوی
احمد سواری
غلامحسین وثوقی
علیرضا نیکویان

به منظور بررسی و برآورد توده زنده و تولید ثانویه ماکروبنتوزهای خورموسی، در خلال سال های ۱۳۷۵ و ۱۳۷۶، تعداد ۲۱۶ نمونه رسوب از چهار خور مهم خورموسی برداشت گردید. نمونه برداری ها هر دو ماه یک بار از بخش های ابتدا، وسط و انتهای هر خور و با استفاده از گرب با سطح ۱/۰ متر مربع انجام گرفت. برای تعیین توده زنده با روش ارائه شده توسط کریسپ، میزان توده زنده گروه های مختلف ماکروبنتوزی بر پایه وزن خشک و وزن خاکستر محاسبه گردید. محاسبه تولید ثانویه ماکروبنتوزها با استفاده از گونه .Apseudes sp (یک گونه سخت پوست بنتیک)، که در کلیه فصول و نمونه برداری ها حضور داشت، صورت گرفت. نتایج بررسی نشان می دهد که از نظر ماکروبنتوز، خورموسی از توده زنده کلا محدودی برخوردار است (۱۸/۰ گرم در متر مربع)، که بیشترین و کمترین میزان به ترتیب در تیرماه (۵۴/۳۳ گرم وزن خشک در متر مربع) و آذرماه (۱۹/۲ گرم وزن خشک در متر مربع) به دست آمده است. در همین زمینه، خور دورق با ۹۳/۲۴ گرم در متر مربع وزن خشک بیشترین میزان توده زنده، و خور بی حد با ۲۴/۲ گرم در متر مربع وزن خشک کمترین میزان توده زنده را داشته است. در طول دوره بررسی ۱۴۸۳ عدد از گونه .Apseudes sp جمع آوری گردید، که با استفاده از روش باتاچاریا در پنج کلاس طولی (سنی) قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تولید ثانویه سالیانه این گونه برابر ۰۸۰/۰ گرم در متر مربع و بیشترین میزان تولید ثانویه این گونه معادل ۰۳۳/۰ گرم در متر مربع و مربوط به گروه سنی یک است. هم چنین، نسبت تولید به توده زنده این گونه برابر ۴۴/۰ محاسبه گردید. برآورد کل میزان تولید سالیانه ماکروبنتوزها، با توجه به مساحت تقریبی خورموسی، برابر ۲۴۳۰۰ تن برآورد شد که با در نظر گرفتن هرم و زنجیره غذایی دریاها و میزان انتقال انرژی از یک سطح تغذیه ای به سطح دیگر، که برابر ۱۰ درصد می باشد، رقم ۲۴۳۰ تن تولد سالیانه ذخایر خورموسی قابل پیش بینی است.

Biomass. Secondary production. Macrobenthos. PB ratio., توده زنده، تولید ثانویه، ماکروبنتوز.، نسبت تولید به توده زنده