کالوس زایی و باززایی گیاهچه از جنین بالغ، در لاین های اینبرد و هیبریدهای ذرت

مطالعه حاضر به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های رایج ذرت در ایران (هیبریدها و لاین های اینبرد آنها) برای کالوس زایی و باززایی از کشت جنین بالغ انجام شد. در این مطالعه از ۲۵ ژنوتیپ، مشتمل بر ۱۲ لاین اینبرد، ۱۱ هیبرید سینگل کراس و یک هیبرید دبل کراس و یک کمپوزیت آزاده گرده افشان استفاده گردید. جنین بالغ لاین های اینبرد و هیبریدهای ذرت در دو محیط کشت MS وN۶ کشت شده و ارزیابی کالوس زایی با استفاده از صفات وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس، رشد نسبی کالوس و سرعت رشد کالوس صورت گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که واکنش ارقام به کالوس زایی و باززایی گیاهچه، از کالوس حاصل از جنین بالغ بسیار متفاوت است. بیشترین ظرفیت تولید کالوس (بر اساس وزن تر و خشک) در لاین اینبرد IL۸، هیبریدهای (SC۹ (IL۶*IL۱۰ و ( SC۷ (IL۴*IL۸ و بالاترین میزان رشد نسبی و سرعت رشد کالوس به ترتیب در لاین اینبرد IL۱ و هیبرید SC۹ مشاهده شد. محاسبه هتروزیس بر اساس والد برتر، نشان داد که SC۹ برای صفات وزن تر، وزن خشک و سرعت رشد کالوس، دارای بالاترین درصد هتروزیس در بین هیبریدهای مورد مطالعه است. اثر متقابل ژنوتیپ و محیط کشت نیز برای صفات وزن تر کالوس، رشد نسبی کالوس و سرعت رشد کالوس معنی دار شد. به عنوان مثال، در محیط کشت MS هیبرید SC۹، و در محیط کشت N۶ لاین اینبرد IL۸، بیشترین سرعت رشد کالوس را داشتند. بین سرعت رشد کالوس در زمان های مختلف (۸، ۱۲، ۱۶ و ۲۰ روز پس از کشت) اختلاف معنی داری وجود داشت. سرعت رشد کالوس در هشت روز پس از کشت کمترین مقدار را داشت، و به تدریج تا شانزده روز پس از کشت افزایش یافت، اما بعد از این مدت کاهش پیدا کرد. سرعت رشد کالوس دارای دامنه ای بین ۵۱/۰ در لاین اینبرد IL۱۱، تا ۷۴/۰ در هیبرید SC۹ بود. مقایسه ژنوتیپ ها نشان داد که اینبرد لاین های IL۱ و IL۱۰ و هیبریدهای سینگل گراس SC۲ و SC۴ از بالاترین میزان باززایی گیاه برخوردارند. با توجه به اهمیت باززایی گیاه، که وابستگی زیادی به ژنوتیپ دارد، می توان نتیجه گیری نمود که لاین های اینبرد IL۱ و IL۱۰، و نیز هیبریدهای SC۲ (سینگل کراس ۷۰۴) و SC۴ (سینگل کراس ۳۰۱)، برای به کارگیری در برنامه های اصلاحی متکی به کشت بافت در ذرت قابل توصیه می باشند.

Keywords:

L. , Mature embryo culture , Callus induction , Regeneration. , . , L , کشت جنین بالغ , کالوس زایی , باززایی