حسین حمامی - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran.
مهدی پارسا - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

بهینه سازی کارایی علف کش ها به وسیله مواد افزودنی یکی از راهکارهای اکولوژیکی و اقتصادی در مدیریت علف های هرز است. به منظور بررسی اثر کاربرد روغن های گیاهی بر کارایی علف کش کلتودیم در کنترل دم روباهی آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل غلظت کلتودیم در شش سطح (صفر، ۷/۵، ۱۵، ۳۰، ۶۰ و ۱۲۰ گرم ماده موثره در هکتار) و ماده افزودنی در هشت سطح (بدون روغن گیاهی و با روغن های گیاهی کنجد، بادام تلخ، بادام شیرین، پنبه دانه، کلزا، منداب و سویا) با چهار تکرار در سال ۱۳۹۳ در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که غلظت کلتودیم، نوع روغن گیاهی و اثر متقابل غلظت در روغن گیاهی بر صفات اندازه گیری شده دم روباهی شامل ارتفاع، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و حجم ریشه معنی دار است. افزایش توانایی نسبی برای تمامی صفات اندازه گیری شده بر اساس دز موثر ۵۰ درصد مشاهده شد که نشان دهنده افزایش کارایی کلتودیم در کنترل دم روباهی است. نتایج این مطالعه همچنین کاهش دز موثر ۹۰ درصد برای زیست توده تر و خشک دم روباهی سبز در حضور تمامی روغن های گیاهی را نشان داد. بیشتر بودن مقادیر توانایی نسبی برای زیست توده تر و خشک ریشه در مقایسه با زیست توده تر و خشک اندام هوایی حساسیت بیشتر ریشه به کاربرد روغن های گیاهی با افزایش انتقال کلتودیم به ریشه نشان داده شد. کاربرد روغن های گیاهی کنجد، بادام تلخ، بادام شیرین، پنبه دانه، کلزا، منداب و سویا به ترتیب منجر به افزایش کارایی کلتودیم در کاهش وزن خشک اندام هوایی دم روباهی سبز به ترتیب به میزان ۱/۲۰، ۱/۲۶، ۱/۴۲، ۱/۳۹، ۱/۴۱، ۱/۴۳ و ۱/۴۱ برابر شد. درنهایت، کاربرد روغن های گیاهی به همراه دم روباهی سبز می تواند به عنوان رهیافتی اکولوژیکی و زیست محیطی مدنظر قرار گیرد.

Effective dose ۵۰%, Herbicide, Relative potential, Root volume, Vegetable oil, توانایی نسبی, حجم ریشه, دز موثر ۵۰ درصد, روغن گیاهی, علف کش