کاوه لیموچی - Islamic Azad University, Dezful

این پژوهش، با هدف بررسی تاثیر تاریخ های مختلف کاشت (۱۳۹۷/۸/۱۰، ۱۳۹۷/۹/۱۰ و ۱۳۹۷/۱۰/۱۰) تحت عنوان عامل اصلی، سطوح مختلف شوری آب آبیاری (۲، ۷ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر) به عنوان عامل فرعی و دورهای مختلف آبیاری (شامل: ۵ مرحله حساس دوره رشد، ۲ مرحله جوانه زنی و گلدهی و بدون آبیاری) به عنوان عامل فرعی فرعی با سه تکرار به‎صورت کرت های دو بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سال ۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای تاریخ کاشت، شوری و دور آبیاری، همچنین اثر برهم کنش دو و سه عاملی بین آنها بر عملکرد دانه و صفات ریخت شناسی سطوح استوانه مرکزی، اپیدرم و مقطع عرضی ریشه معنی دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب با متوسط ۶۱۰۶/۳۰ و ۶۸۹/۳۰ کیلوگرم در هکتار مربوط به تاریخ های کاشت ۱۳۹۷/۹/۱۰ و ۱۳۹۷/۱۰/۱۰، شوری ۲ و ۱۲ و همچنین ۵ مرحله آبیاری و بدون آبیاری در طول دوره رشد به دست آمد. در صفات تعداد سنبله، تعداد دانه، وزن هزار دانه، طول سنبله و ارتفاع گیاه نیز با افزایش تنش شوری و کاهش دور آبیاری مقدار آنها کاهش یافت و این درحالی بود که کاشت تاخیری بیشتر از کاشت زودهنگام سبب کاهش عملکرد و اجزای آن شد. واکنش صفات آناتومیکی ریشه به تیمارهای مختلف از یک روند به نسبت ثابتی پیروی می کرد به نحوی که بیشترین مساحت استوانه مرکزی و مقطع عرضی ریشه مربوط به تاریخ کاشت ۱۳۹۷/۹/۱۰ درنتیجه سازگاری با شرایط بهینه و مساحت اپیدرم در تاریخ کاشت ۱۳۹۷/۱۰/۱۰ بود که می تواند به دلیل افزایش بافت مرده باشد. به همین دلیل در سایر تیمارها با افزایش دور آبیاری و کاهش شوری سطح صفات استوانه مرکزی و مقطع عرضی ریشه افزایش یافت ولی سطح اپیدرم به دلیل فضای کمتر برای توسعه با توجه به افزایش صفات پیشین کاهش پیدا کرد. عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با سطح مقطع عرضی برگ (**۰/۳۹۶) دارا بود و به نظر می رسد با متمرکز کردن اهداف اصلاحی و به نژادی روی این صفت که می تواند درنهایت منجر به سازگاری مطلوب تر با شرایط تنش زا شود به افزایش عملکرد گندم امیدوار شد.

Anatomy, Yield, Yield components, Stress, Wheat, آناتومی, عملکرد, اجزای عملکرد, تنش, گندم