حسین صالح زاده - استادیار گروه ژئوتکنیک دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت
محمود حسنلوراد - دانشجوی دکتری مهندسی عمران ژئوتکنیک دانشگاه علم و صنعت

در این مقاله ابتدا منحنی پانه (Pannet, 1995) با مدل سازی سه بعدی مورد بررسی قرار می گیرد. سپس نتایج مدل سازی فرآیند کامل حفاری و نگهداری یک تونل با مقطع نعل اسبی با استفاده از نسخه دوم نرم افزار سه بعدی FLAC ارایه می شود. که در آن عمل حفاری مقطع تونل در دو قسمت انجام شده است. قسمت بالا به صورت یک نیم دایره و قسمت پایین به صورت یک مستطیل برداشته می شود. عمل حفاری در گامهای سه متری و در مجموع به طول 33 متر انجام می گیرد. تغییر شکلهای رو به داخل اطراف تونل به همراه نیروهای مختلف ایجاد شده در پوشش شاتکریت و مهارها نسبت به پیشروی سینه‌کار ثبت می گردد. در مرحله بعد تونل مورد نظر با استفاده از نسخه 4 نرم افزار دو بعدی FLAC بر اساس مفهوم آزاد سازی در صدی از تنش و تغییر شکل قبل از اعمال پوشش با استفاده از منحنی پانه در حالت کرنش مسطح مدل سازی شده و تغییر شکلهای زمین اطراف بازشدگی و نیروهای ایجاد شده در پوشش با مقادیر نظیر حاصل از مدل سازی سه بعدی مقایسه می شود. نتایج حاصل از این مقایسه‌ها در بعضی از موارد سازگاری نسبتاً خوبی نشان داد. در مواردی نیاز به اصلاح نتایج حاصل از روش استفاده از منحنی پانه و آنالیز کرنش مسطح دیده شد. ولی در بعضی از موارد سازگاری کمی ملاحظه شد.

منحنی پانه، FLAC3D&2D، کرنش مسطح، المان تیر و پوسته