سوسن کوه درنگی - Shiraz University
یحیی امام - دانشگاه شیراز

تنش کم آبیاری مهم ترین تنش غیر زنده اثرگذار در تولید محصولات زراعی است. سیلیسیم دومین عنصر موجود در خاک است که دارای اثرات مفیدی در افزایش تحمل گیاهان به تنش های زنده و غیر زنده است. به منظور بررسی اثر این عنصر در افزایش تحمل به شرایط کم آبیاری در گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار رقم گندم شیراز، افق، سیروان و بهاران و محلول پاشی سیلیسیم در دو سطح صفر (شاهد) و سه میلی مولار و سه سطح تنش کم آبیاری (ظرفیت مزرعه ای،۴۰ و۶۰ درصد نیاز آبی گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبیاری موجب کاهش طول سنبله (۳۱ درصد)، ماده خشک هر بوته (۴۱ درصد)، عملکرد دانه (۲۵ درصد)، شاخص سبزینگی (۱۱ درصد)، محتوای نسبی آب برگ پرچم (۲۴ درصد)، فعالیت آنزیم های کاتالاز (۲۴ درصد)، پراکسیداز (۷۰ درصد) و سوپراکسید دیسموتاز (۴۱ درصد) شد. ارقام بهاران و سیروان از نظر شاخص سبزینگی و فعالیت آنزیم پراکسیداز برتری نشان دادند. لیکن، کاربرد سیلیسیم به صورت محلول پاشی در غلظت سه میلی مولار باعث جبران خسارت ناشی از تنش کم آبیاری شد. محلول پاشی سیلیسیم با افزایش تمامی ویژگی های بالا از جمله آنتی اکسیدان ها همراه بود. برتری رقم های بهاران و سیروان، به عنوان ارقام متحمل به تنش کم آبیاری و افق در بیشتر ویژگی های اندازه گیری شده بر رقم شیراز مشهود بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی سیلیسیم با افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی موجب کاهش اثرات منفی تنش کم آبیاری شد.

Antioxidant enzyme, Greenness index, Relative leaf water content, Silicium, Water deficit stress, آنزیم آنتی اکسیدان, تنش کم آبیاری, سیلیسیم, شاخص سبزینگی, محتوای نسبی آب برگ