اثر شوری و باکتری های محرک رشد بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم تتراپلوئید پوشینه دار در مقایسه با گندم دوروم

اطلاعات علمی کافی در زمینه گندم های پوشینه دار موجود نیست، لذا در مطالعه حاضر تغییرات محتوای کارتنوئید، فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان، غلظت مالون­دآلدئید، پایداری غشاء و عملکرد دانه یک ژنوتیپ از گندم­های تتراپلوئید پوشینه­دار (به نام جونقان) در مقایسه با یک ژنوتیپ از گندم­های دوروم (به نام یاواروس) در پاسخ به تیمار آب شور و باکتری محرک رشد به صورت آزمایش کرت­های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی ۱۳۹۲ - ۱۳۹۱ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. سه سطح شوری آب (۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی­مولار نمک طعام) به عنوان فاکتور اصلی و دو ژنوتیپ و چهار سطح سویه باکتری محرک رشد (شاهد، ۵۵۰، ۵۷ و (UW۳ به عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. شوری منجر به کاهش معنی­دار عملکرد دانه (نزدیک به ۳۰ درصد)، فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و محتوای کارتنوئید شد، هم چنین شوری سبب کاهش پایداری غشاء و افزایش غلظت مالون­دآلدئید شد که نشان دهنده­ تخریب غشاء سلولی است. سویه­های باکتری تاثیر متفاوتی بر صفات مذکور داشتند. سویه ۵۵۰ منجر به افزایش ۴۴ درصدی عملکرد دانه در شرایط غیر شور و سویه UW۳ منجر به افزایش ۲۴ درصدی عملکرد دانه در سطح ۲۰۰ میلی­مولار شوری شد. باکتری­های محرک رشد منجر به افزایش پایداری غشاء در شرایط شور شدند. به طورکلی به نظر می­رسد نوع تاثیر باکتری­های محرک رشد بر گندم های تتراپلوئید به ژنوتیپ، میزان شوری و سویه باکتری بستگی دارد. ژنوتیپ پوشینه­دار جونقان از نظر صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه و عملکرد دانه ضعیف­تر از ژنوتیپ یاواروس بود، ولی درصد کاهش عملکرد دانه آن در اثر شوری تفاوت معنی­داری با ژنوتیپ یاواروس نداشت. 

Keywords:

Antioxidant enzymes , Plant growth promoting rhizobacteria , Membrane stability , Salinity , Tetraploid wheat , Malondialdehyde , آنزیم های آنتی اکسیدان , باکتری محرک رشد , پایداری غشاء , شوری , گندم تتراپلوئید , مالون دآلدئید