فاطمه مرادی پور - University of Guilan
جمالعلی الفتی - University of Guilan
یوسف حمیداوغلی - University of Guilan
عاطفه صبوری - University of Guilan
بهمن زاهدی - University of Lorestan

خیار یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی از نظر سطح زیر کشت و اهمیت اقتصادی است و تولید بذر هیبرید در این گیاه اهمیت فراوانی دارد. از این رو شناخت ترکیبات والدینی برتر یکی از مهم­ترین مراحل در برنامه­های اصلاحی تولید بذر هیبرید است. یکی از پارامترهای بسیار مفید در برآورد عملکرد، میزان هتروزیس و یافتن والدینی است که بیشترین هتروزیس در نتاج آنها مشاهده شود. این مطالعه با هدف بررسی میزان هتروزیس تعدادی از هیبریدهای خیار از تیپ تازه­خوری از نظر عملکرد کل، اجزای عملکرد و برخی ویژگی های کیفی انجام شد تا بهترین ترکیب­ها برای تولید بذر هیبرید ایرانی خیار از تیپ تازه­خوری معرفی گردند. مواد گیاهی مورد استفاده در این مطالعه ۴۵ هیبرید خیار به همراه یک هیبرید تجاری ایرانی به نام گیلان دو محصول شرکت وارش برکت گیلان و یک هیبرید وارداتی محصول شرکت PS هلند بودند که در مزرعه پژوهشی دانشگاه لرستان در طی سال­های ۱۳۹۴ - ۱۳۹۳ کاشته شدند. تجزیه واریانس صفات مختلف اختلاف معنی­داری را بین تمام ژنوتیپ­های مورد آزمایش نشان داد. مقایسه میانگین برای صفات مختلف نشان داد که هیبرید B۱۰ × A۴ دارای بیشترین عملکرد کل و عملکرد بازارپسند است و هیبرید A۰  B۱۲ ×بیشترین عملکرد نوبرانه را دارا بود. بررسی میزان هتروزیس نسبت به والد برتر برای صفات عملکرد کل و عملکرد بازارپسند نشان داد که هیبرید­های B۱۰ × A۱۱ و B۱۰ × A۴ بیشترین هتروزیس نسبت به والد برتر، هتروزیس نسبی و هتروزیس استاندارد را دارا بودند. هیبرید B۱۲ × A۰ و هیبرید× B۱۰   A۱۵ به ترتیب بیشترین هتروزیس نسبی و هتروزیس نسبت به والد برتر را به ترتیب برای عملکرد نوبرانه و زمان تا ظهور اولین گل ماده دارا بودند. نتایج حاکی از تنوع بالایی بین هیبریدهای مورد بررسی بود که از این تنوع در برنامه­های تلاقی به منظور تولید ارقامی با صفات مطلوب می­توان استفاده نمود.

Heterosis, Fresh type Cucumber, Yield, Dominant, هتروزیس, خیار تیپ تازه خوری, عملکرد, غالبیت