گزینش گامتوفیتی تحمل شوری در برخی ارقام مرکبات

مرکبات جزء گیاهان حساس به شوری هستند، ولی میزان حساسیت یا تحمل ارقام مختلف در این گروه به شوری متفاوت است. برای گزینش گامتوفیتی تحمل شوری در برخی ژنوتیپ های مرکبات، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دانه گرده نارنگی کلئوپاترا (Citrus reshni) و پونسیروس (Poncirus trifoliata) به ترتیب به عنوان شاهد متحمل و حساس به شوری به همراه ۱۳ ژنوتیپ مرکبات در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، ۸/۰، ۶/۱، ۴/۲ و ۱/۳ دسی زیمنس بر متر) و سه تکرار، در محیط کشت حاوی ۱۵% ساکارز، ۷/۰% آگار و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر اسیدبوریک، به اجرا در آمد. هم چنین به منظور درک واکنش های بیوشیمیایی دانه گرده به تنش شوری، دانه گرده ژنوتیپ های مورد آزمایش در محیط کشت مایع و در سه سطح شوری صفر، ۸/۰ و ۶/۱ دسی زیمنس بر متر قرار گرفتند و میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و آسکوربات پراکسیداز (APX) مورد بررسی قرار گرفت. سطوح مختلف شوری بر جوانه زنی دانه گرده اختلاف معنی داری را در سطح ۱% نشان داد، ولی در رشد لوله گرده اختلاف معنی داری مشاهده نشد. دانه گرده کلئوپاترا شاخص رشد بهتری نسبت به پونسیروس نشان داد که بیانگر متحمل بودن این رقم است. میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم های SOD و APX در سطح ۱% تحت تاثیر ژنوتیپ، سطح شوری و اثر متقابل آنها قرار گرفت. با توجه به سرعت و دقت این نوع آزمایش می توان این گونه عنوان داشت که ارزیابی واکنش دانه گرده مرکبات، امکان غربالگری اولیه ژنوتیپ های ناشناخته حساس و متحمل شوری را فراهم می آورد.

Keywords:

Citrus , Genotype , Pollen germination , Salt stress , جوانه زنی دانه گرده , ژنوتیپ , شوری , مرکبات