مطالعه ژنتیکی خصوصیات مرتبط با عملکرد علوفه در فامیل های نیمه خواهری

اصلاح ژنتیکی گراس­ها از لحاظ کمیت و کیفیت علوفه همانند سایر گیاهان نیازمند داشتن اطلاعات کافی در مورد تنوع ژنتیکی و پارامترهای ژنتیکی به عنوان معیاری جهت انتخاب تحت شرایط تنش می­باشد. این پژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی عملکرد علوفه و ویژگی­های مرتبط با آن در گونه علف باغ انجام شد. بدین منظور تعداد ۲۵ فامیل نیمه­خواهری حاصل از پلی­کراس ۲۵ ژنوتیپ والدی در دو محیط رطوبتی (شاهد و تنش خشکی) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی درسال ۱۳۹۱ در مزرعه دانشگاه صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از لحاظ صفات عملکرد علوفه تر در چین اول و دوم و عملکرد علوفه خشک در چین اول و دوم بین فامیل­های مورد مطالعه اختلاف آماری معنی دار و تنوع ژنتیکی بالا وجود داشت. تنش خشکی باعث کاهش معنی­دار ۵۳ درصدی عملکرد علوفه خشک، کاهش ۵۶ و ۵۹ درصدی عملکرد علوفه تر به ترتیب در چین اول و دوم و هم چنین کاهش ۴۸ درصدی تعداد ساقه در بوته شد. ضرایب تنوع ژنتیکی صفات در شرایط شاهد از ۷۸/۱ تا ۱/۴۵ و در شرایط تنش خشکی از ۷۰/۱ تا ۴/۳۰ متغیر بود که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی گسترده در مواد ژنتیکی مورد بررسی بود. بیشترین وراثت­پذیری خصوصی در هر دو شرایط محیطی مربوط به قطر یقه چین اول بود. در شرایط عدم تنش وراثت­پذیری خصوصی عملکرد علوفه خشک ۵۲ درصد و در شرایط تنش خشکی ۸/۴۴ درصد برآورد گردید. نتایج نشان داد که ژنوتیپ­های ۲، ۵، ۸، ۱۳ و ۱۵ در هر دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی از ترکیب پذیری عمومی بالایی برخوردار بودند که می­توانند در برنامه­های اصلاحی جهت تولید واریته ترکیبی استفاده شوند.

Keywords:

Dactylis glomerata , Narrow sense heritability , General combining ability , علف باغ , وراثت پذیری خصوصی , ترکیب پذیری عمومی