اثر زمان نشاءکاری بر سرعت، مدت پر شدن، وزن نهایی و عملکرد دانه ارقام برنج

به منظور ارزیابی اثر تغییرات دما و تابش بر سرعت، مدت پر شدن دانه و وزن نهایی دانه شش رقم برنج با استفاده از تغییر در زمان نشاءکاری، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۲ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. کرت های اصلی به زمان های نشاءکاری ۱۵ اردیبهشت، ۳۰ اردیبهشت و ۱۵ خرداد و کرت های فرعی به ارقام برنج (هاشمی، سنگ جو، علی کاظمی، درفک، خزر و گوهر) اختصاص یافت. نتایج نشان داد بیشترین وزن نهایی دانه در رقم گوهر به میزان ۹/۳۱ میلی گرم در ۳۰ اردیبهشت و کمترین مقدار آن در رقم سنگ جو به میزان ۴/۲۰ میلی گرم در زمان ۱۵ خرداد به دست آمد. بیشترین دوره موثر پر شدن دانه در ۱۵ اردیبهشت در رقم گوهر به میزان ۹/۳۲ روز و کمترین مقدار آن در رقم هاشمی به میزان ۹/۱۳ روز حاصل گردید. بیشترین سرعت پر شدن دانه در رقم هاشمی به میزان ۶۲/۱ میلی گرم بر دانه در روز و کمترین مقدار آن برای رقم گوهر به میزان ۹۲/۰ میلی گرم بر دانه در روز به دست آمد. در این مطالعه همبستگی بالا و معنی داری بین مدت پر شدن دانه و وزن نهایی دانه به میزان ۶۸۹/۰ مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی داری بین دما و تابش تجمعی با وزن نهایی دانه نیز مشاهده گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده همبستگی مثبت و نقش مهم تر مدت پر شدن دانه نسبت به سرعت پر شدن دانه در وزن نهایی دانه است و تاریخ ۱۵ اردیبهشت با توجه به شرایط مناسب دما و تابش در دوره پر شدن دانه و تاثیر مثبت آن روی وزن نهایی دانه، می تواند برای توصیه به کشاورزان مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.

Keywords:

Grain filling duration , Grain filling rate , Radiation , Rice , Temperature and Transplanting time , برنج , تابش , دما , زمان نشاءکاری , سرعت پر شدن دانه , مدت پر شدن دانه