مهری عسکری - Department of Biology, Faculty of Science, Arak University, Arak, Iran.
شیما حسین خانی هزاوه - Department of Biology, Faculty of Science, Arak University, Arak, Iran.
فریبا امینی - Department of Biology, Faculty of Science, Arak University, Arak, Iran.

دی اکسیدگوگرد (SO۲) یکی از آلاینده های مهم اتمسفر است که سبب القاء اثرات منفی در فیزیولوژی و بیوشیمی سلولی گیاهان می شود. از طرفی تلقیح ریزوبیومی می تواند سبب افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش های زیستی و غیر زیستی شود. در این مطالعه، اثرات غلظت های مختلف گاز دی اکسیدگوگرد (۰، ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ppm ۲) بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، پروتئین، گوگرد، پتاسیم و فسفر گیاه یونجه تلقیح یافته با ریزوبیوم (سویه بومی و استاندارد) در شهر اراک ارزیابی شد. نتایج نشان داد که غلظت های بالای دی اکسیدگوگرد (۱، ۵/۱ و ۲ppm) سبب کاهش میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پروتئین، پتاسیم، فسفر و افزایش مقدار گوگرد و پرولین در مقایسه با گیاهان کنترل شد. در غلظت پایین گاز SO۲ ( ppm۵/۰) افزایش میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پروتئین، پتاسیم و فسفر مشاهده شد. تلقیح ریزوبیومی به تنهایی سبب افزایش میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پروتئین، پتاسیم و فسفر شد ولی بر مقدار پرولین و جذب عنصر گوگرد تاثیر معنی داری نداشت. تلقیح یونجه با دو سویه ریزوبیوم تغییرات ناشی از غلظت های بالای گاز SO۲ را بر این شاخص های بیوشیمیایی به طور معنی داری (در سطح ۰۱/۰) در مقایسه با گیاهان شاهد کاهش داد. بنابراین مایه تلقیح ریزوبیومی می تواند مقاومت گیاهان میزبان را نسبت به تنش آلودگی SO۲ هوا افزایش دهد و به عنوان کود زیستی استفاده شود.

Air pollution, Essential elements, Photosynthetic pigment, Proline, Protein, Rhizobia inoculant., آلودگی هوا, پروتئین, پرولین, رنگیزه فتوسنتزی, عناصر ضروری, مایه تلقیح ریزوبیومی