اثر شرایط خشک کردن متناوب بر درصد ترک خوردگی و زمان فرآیند برای ارقام دانه بلند و دانه متوسط شلتوک

از جمله عوامل تاثیرگذار بر کیفیت تبدیل برنج، ترکهای درونی ایجاد شده طی فرآیند خشک کردن و پس از آن میباشند. اکثر کشورهای صنعتی برای تسریع در خشک شدن دانه و حفظ کیفیت محصول نهایی از روش متناوب برای کاهش رطوبت شلتوک استفاده میکنند. با توجه به درصد بالای شکستگی برنج کشور در شالیکوبی ها، انجام فرآیند خشک کردن متناوب و بهینهسازی آن برای ارقام برنج ایرانی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق اثر فرآیندهای خشک کردن متناوب (خشککردن - استراحتدهی چند مرحله‎ای) و پیوسته (فاقد استراحتدهی) بر درصد ترکخوردگی و زمان خشک شدن شلتوک دو رقم هاشمی (دانه بلند) و کوهسار (دانه متوسط) مطالعه شد. آزمایش های خشک کردن متناوب و پیوسته در دمای ۶۰ درجه سلسیوس، زمان های خشک کردن ۲۰، ۴۰ و ۶۰ دقیقه و زمانهای استراحت دهی صفر (خشک کردن پیوسته)، ۴۰، ۸۰، ۱۲۰، ۱۶۰، ۲۰۰ و ۲۴۰ دقیقه انجام شدند. نتایج نشان داد که انجام فرآیند استراحتدهی، اثر قابل ملاحظه ای بر کاهش مدت فرآیند خشک کردن و درصد ترکخوردگی دانه دارد. هم چنین مشاهده شد که پس از گذشت زمانی مشخص، افزایش زمان استراحتدهی اثر معنیداری بر درصد ترکخوردگی دانه ندارد. در مجموع، برای بهینهسازی فرآیند خشک کردن متناوب از نظر کاهش مصرف انرژی و ضایعات برای ارقام کوهسار و هاشمی به ترتیب انجام عملیات استراحتدهی به مدت های ۱۶۰ و ۲۰۰ دقیقه بعد از خشک کردن، به مدت ۴۰ دقیقه نتیجه گیری شد. هم چنین با توجه به بالاتر بودن درصد ترکخوردگی شلتوک کوهسار نسبت به رقم هاشمی، می توان چنین نتیجه گرفت که خواص فیزیکی دانه مانند ضریب رعنایی در ترک خوردگی آن موثر است.

Keywords:

Fissuring , Intermittent drying , Moisture gradients , Rough rice , Tempering , استراحتدهی , ترکخوردگی , خشک کردن متناوب , شلتوک , شیب های رطوبتی