ارزیابی عملکرد و تحمل خشکی در ارقام اسپرس زراعی ایرانی

این آزمایش به منظور بررسی واکنش ارقام اسپرس ایرانی از نظر عملکرد، صفات زراعی و مورفولوژیک تحت شرایط تنش خشکی، مقایسه شاخص های مختلف تحمل و حساسیت به خشکی و شناسایی ارقام متحمل به تنش خشکی اجرا گردید. تعداد ۳۰ رقم محلی اسپرس در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار در دو محیط بدون تنش (۴۰ درصد تخلیه رطوبتی) و تنش خشکی (۸۰ درصد تخلیه رطوبتی) در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان طی دو سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اثر رقم برای همه صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. هم چنین اثر متقابل محیط رطوبتی و رقم در همه صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود که حاکی از واکنش متفاوت ارقام از نظر صفات ذکر­شده در دو محیط می­باشد. در میان شاخص های تحمل خشکی مورد بررسی، شاخص­های  STI، GMP و MP با دارا بودن همبستگی مثبت و معنی­دار در هر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش به عنوان شاخص­های مطلوب در شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به تنش خشکی در اسپرس شناخته شدند. در این میان، شاخص GMP بیشترین همبستگی را با عملکرد علوفه خشک در محیط تنش خشکی داشت. براساس نتایج شاخص­های بررسی شده و تجزیه به مولفه های اصلی، ارقام ۱۶ (بردسیر)، ۲۱ (فریدون­شهر ­۲)، ۲۳ (نجف­آباد ­۲) و ۲۷ (بروجرد) در بیشتر شاخص­های تحمل خشکی مورد بررسی دارای وضعیت مطلوبی بودند و به عنوان ارقام متحمل به تنش خشکی شناخته شدند

Keywords:

Sainfoin , Drought stress , Drought tolerance indices , Principle component analysis , اسپرس , تنش خشکی , شاخص تحمل تنش , تجزیه به مولفه ها