رئوف سیدشریفی - College of Agric., Univ. of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
علیرضا نعمتی - College of Agric., Univ. of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

به منظور بررسی تاثیر مقدار و زمان مصرف نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی شاخص های فیزیولوژیک ذرت، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۸۸ اجرا شد. کود نیتروژن با چهار سطح (صفر، ۷۵، ۱۵۰ و ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار) در کرت های اصلی، زمان مصرف کود نیتروژن در سه سطح (۳/۱زمان کاشت + ۳/۱ در زمان ۸ تا۱۰ برگی + ۳/۱ در زمان ظهور گل تاجی)، (۲/۱ زمان کاشت + ۲/۱ ظهور گل تاجی) و (۲/۱ کاشت + ۴/۱ در مرحله ۸ تا۱۰ برگی+ ۴/۱ زمان ظهور گل تاجی) در کرت های فرعی قرار گرفتند. بررسی روند تغییرات انباشت ماده خشک کل نشان داد که در تمامی ترکیبات تیماری، روند انباشت ماده خشک به آهستگی تا دریافت ۳۰۰-۴۰۰ درجه روز- رشد بعد از کاشت روند صعودی داشت و سپس به طور سریعی تا ۸۵۰-۹۰۰ درجه روز- رشد افزایش یافت و از ۹۰۰ درجه روز- رشد تا رسیدگی، به آهستگی به واسطه افزایش پیری برگ ها و کاهش سطح برگ کاهش یافت. بیشترین میزان انباشت ماده خشک کل در کرت هایی مشاهده گردید که مقدار ۲۲۵ کیلوگرم کود نیتروژن به صورت تقسیط مساوی در سه مرحله۳/۱ زمان کاشت + ۳/۱ در زمان ۸ تا۱۰ برگی + ۳/۱ در زمان ظهور گل تاجی به کار برده شد. روند مشابهی نیز در سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی براورد گردید. افزایش در مقدار کود نیتروژن به طور معنی داری شاخص سطح برگ را افزایش داد. بیشترین مقدار آن در بالاترین سطح از کود نیتروزنی در تقسیط مساوی کود در سه مرحله ۳/۱زمان کاشت + ۳/۱ در زمان ۸ تا۱۰ برگی + ۳/۱ در زمان ظهور گل تاجی با دریافت ۸۵۰-۹۰۰ درجه روز- رشد و کمترین مقدار آن در عدم کاربرد کود نیتروژن برآورد گردید. مقدار، زمان و اثر برهمکنش این دو عامل بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه معنی دار شد. حداکثر عملکرد دانه (۶/۷۹۲۸ کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری مصرف ۲۲۵ کیلوگرم نیتروژن به صورت۳/۱زمان کاشت + ۳/۱ در زمان ۸ تا۱۰ برگی + ۳/۱ در زمان ظهور گل تاجی به دست آمد. بنابراین، به نظر می رسد که به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و دیگر شاخص های رشد مانند بیوماس کل و سرعت رشد محصول از سطح کودی ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار و به صورت تقسیط مساوی کود در سه مرحله ۳/۱زمان کاشت + ۳/۱ در زمان ۸ تا۱۰ برگی + ۳/۱ در زمان ظهور گل تاجی در شرایط اقلیمی اردبیل استفاده شود.

Corn, Nitrogen, Growth physiological indices, Yield., ذرت، نیتروژن، شاخص های فیزیولوژیک رشد، عملکرد