احسان خدادادی - Islamic Azad Univ., Tabriz Branch, Young Scientists Club, Tabriz, Iran.
سعید اهری زاد - Dept. of Plant Breed. and Biotechnol., College of Agric., Univ. of Tabriz, Tabriz, Iran.
حسین شهبازی - Dept. of Agron. and Plant Breed. College of Agric., Islamic Azad Univ., Ardebil Branch, Ardebil, Iran.
محسن سبزی - Islamic Azad Univ., Tabriz Branch, Young Scientists Club, Tabriz, Iran.

  به منظور تعیین وراثت­پذیری برخی از صفات مرتبط با کیفیت نانوایی گندم نان از طریق تلاقی دی­آلل ، بذرهای F۱ حاصل از تلاقی دی­آلل یکطرفه ۵×۵ به همراه والدین در سال ۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در دو حالت با و بدون تنش کم­آبی کشت گردیدند و هشت صفت مرتبط با کیفیت نانوایی به همراه وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر در آنها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات مورد بررسی نشان داد که اثر تنش برای صفات درصد پروتئین، حجم رسوب با SDS ، میزان گلوتن مرطوب، وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر معنی دار بود. اثر متقابل ژنوتیپ و تنش نیز فقط برای صفات حجم نان و وزن هکتولیتر در سطح احتمال ۱% معنی دار شد که نشان دهنده واکنش متفاوت ژنوتیپ­ها در محیط­های با و بدون تنش آبی می­باشد. اثر ژنوتیپ نیز برای کلیه صفات بجز حجم رسوب زلنی، درصد رطوبت دانه و میزان گلوتن مرطوب معنی دار بود و این نشان می­دهد که شرایط برای انجام تجزیه دی­آلل و تفکیک مجموع مربعات صفات ژنوتیپ­ها فراهم بوده است. معنی دار شدن قابلیت ترکیب عمومی ( GCA ) برای صفات حجم نان، سختی دانه، درصد جذب آب، حجم رسوب با SDS ، وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر، وجود اثر افزایشی و قابلیت ترکیب خصوصی ( SCA ) برای دو صفت وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر وجود اثر غیرافزایشی ژن­ها در کنترل صفات مربوطه را نشان می دهد.

Bread wheat, Grain quality, General combining ability, Specific combining ability., گندم نان، کیفیت دانه، قابلیت ترکیب عمومی، قابلیت ترکیب خصوصی