امیر بخش بلوچ زهی - Dept. of Biotech. and Plant Breed., Sari Agric. Sci. and Natur. Resour. Univ., Sari, Iran.
غفار کیانی - Dept. of Biotech. and Plant Breed., Sari Agric. Sci. and Natur. Resour. Univ., Sari, Iran.
نادعلی باقری - Dept. of Biotech. and Plant Breed., Sari Agric. Sci. and Natur. Resour. Univ., Sari, Iran.

  ارقام برنج هیبرید به مقدار ۳۰-۲۰ درصد بیشتر از ارقام معمولی تولید دارند. بنابراین این ارقام می­توانند گزینه مناسبی برای افزایش عملکرد و گامی موثر در جهت امنیت غذایی باشند. انتخاب لاین­های والدینی در ایجاد ترکیب­های ایده­ال نقش اساسی دارد. بنابراین مطالعه ارتباط و تنوع ژنتیکی بین لاین­های والدینی برنج هیبرید ضروری است. در این بررسی، ۱۶ لاین والدینی برنج هیبرید شامل ۶ لاین برگرداننده باروری به نام­های پویا، سپیدرود، پژوهش، R۲ ، R۹ ، IR۵۰ و ۵ CMS لاین ندا، نعمت، دشت، چمپا و آمل ۳ به همراه ۵ لاین نگهدارنده مربوطه آنها در سال ۱۳۹۰ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از نظر کلیه صفات تحت بررسی اختلاف بسیار معنی­داری وجود دارد که بیانگر تنوع زیاد بین ژنوتیپ­های مورد بررسی است. هم بستگی عملکرد با صفات تعداد پنجه بارور و نسبت طول به عرض دانه در جهت مثبت اما برای صفت عرض دانه در جهت منفی معنی­دار بود. تجزیه به مولفه­های اصلی پس از دوران وریماکس نشان داد که سه مولفه در مجموع ۶۴/۷۵ درصد از تغییرات کل بین ژنوتیپ­ها را توجیه می­نمایند. تجزیه خوشه ای، لاین­های مورد بررسی را در معیار فاصله ژنتیکی ۱۵ در ۴ خوشه کلی گروه­بندی کرد. با توجه به اینکه برای بهره­گیری از پدیده هتروزیس والدین تلاقی بایستی از یکدیگر دور باشند، نتایج این تحقیق نشان می دهد که تلاقی های ندا A ، نعمت A و چمپا A با هریک از لاین­های برگرداننده R۹ ، R۲ ، IR۵۰ و پویا برای تولید آزمایشی بذر هیبرید مناسب می باشند.

Genetic distance, Principal component analysis, فاصله ژنتیکی، تجزیه به مولفه های اصلی