رضا رضایی - Agric. and Natur. Resour. Res. Center, West Azarbaijan, Urmia, Iran.
کورش وحدتی - College of Abouraihan,Tehran Univ., Tehran, Iran.

با توجه به وجود ژنوتیپ های با قدرت رشد کم (پاکوتاه) و زود بارده گردو در برخی نهالستان های گردو و اهمیت بالقوه این قبیل ژنوتیپ ها در تولید درختان مناسب برای کشت های متراکم و به منظور پی بردن به علل ژنتیکی کاهش قدرت رشد و زود باردهی برخی دانهال های بذری و نحوه توارث پذیری صفات مرتبط با قدرت رشد دو آزمون نتاج خانواده ناتنی با استفاده از گرده افشانی آزاد درختان مادری با قدرت رشد و باردهی متفاوت اجرا شد. براساس نتایج، از نظر ارتفاع نهال، قطر نهال، تعداد گره و طول میان گره، ۴۵ روز پس از سبز شدن و نیز در آخر فصل رشد (نهال های یکساله) تفاوت معنی داری بین و درون خانواده های ناتنی وجود داشت. میزان وراثت پذیری برای صفات مورد مطالعه با دو روش واریانس بین خانواده و رگرسیون نتاج- والد متوسط تا بالا (۸۸/۰- ۳۹/۰) برآورد گردید که بیانگر ژنتیکی بودن و قابل توارث بودن این صفات است. هم چنین، هم بستگی مثبت معنی داری بین ارتفاع نهال و سایر اجزای قدرت رشد مشاهده شد. برای استفاده از مزایای متعدد پایه های کم رشد در کشت های متراکم گردو اجرای یک برنامه به نژادی مبتنی برگزینش دوره ای همزمان برای صفت پاکوتاهی و سهل ریشه زایی (انتخاب کلون های پاکوتاه یا نیمه پاکوتاه و سهل ریشه زا) پیشنهاد می شود. هم چنین در برنامه های به نژادی با توجه به هم بستگی بالا بین ارتفاع نهال و سایر صفات گزینش دانهال های پاکوتاه بر مبنای اندازه گیری ارتفاع نهال توصیه می شود.

Clonal rootstocks, Clone, Current selection, Growth vigor, High density plantings, Walnut., پایه های رویشی, قدرت رشد, کشت متراکم, کلون, گردو, گزینش دوره ای