شناسایی ارقام کلزا برای تحمل به خشکی از طریق شاخص های مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه براساس روش تجزیه به مولفه های اصلی

خشکی یکی از مهم ترین عوامل کاهش عملکرد و ایجاد اختلال در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان به ویژه جوانه زنی در مناطق خشک و نیمه خشک است. شناسایی ارقامی که بتوانند تنش خشکی را در مرحله جوانه زنی بهتر تحمل کنند، در افزایش تراکم گیاهی در مزرعه و در نهایت عملکرد بیشتر موثر خواهد بود. در این آزمایش تعداد ۳۲ رقم جدید کلزا در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار از نظر تحمل به تنش خشکی از طریق شاخص های مرحله جوانه زنی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند. تیمارهای تنش خشکی القا شده توسط پلی اتیلن گلیکول که از طریق یک مطالعه مقدماتی تعیین شد شامل شاهد (آب مقطر)، پتانسیل ۵- و ۱۰- بار بودند. نتایج نشان داد که اثر رقم، سطح تنش و اثر متقابل آنها برای تمام شاخص های اندازه گیری شده معنی دار بود. افزایش سطوح تنش خشکی نه تنها توان جوانه زنی تمامی ارقام را کاهش داد بلکه باعث کندی رشد ریشه چه و ساقه چه نیز شد. براساس مقادیر ویژه در تجزیه به مولفه های اصلی، مولفه اول و دوم به ترتیب مولفه توان جوانه زنی و مولفه رشد گیاهچه نام گذاری شدند. پراکنش ارقام براساس دو مولفه اول نشان داد که تنوع بالایی بین ارقام براساس جمیع صفات اندازه گیری شده تحت شرایط تنش خشکی وجود دارد. ارقام Likord و Okapi علاوه بر داشتن توان جوانه زنی بالا از قدرت رشد گیاهچه خوبی نیز برخوردار بودند و به عنوان ارقام متحمل شناسایی شدند. نتایج نشان داد که روش مولفه های اصلی می تواند برای شناسایی ارقام متحمل و بالا بردن درک روابط بین شاخص های اندازه گیری شده استفاده شود.

Keywords:

Rapeseed , Drought stress , Seed germination , Variation , Seedling growth. , کلزا , خشکی , جوانه زنی بذر , تنوع , رشد گیاهچه