محمد شریفی پیچون - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، ایران
کمال امیدوار - استاد گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، ایران
زینب میری - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، ایران

هدف از این پژوهش، بررسی مورفولوژی تپه­های ماسه­ای واقع در ریگ زرین در شمال­ شرق شهر یزد و انطباق آن با داده­های باد منطقه است. برای انجام این پژوهش، پس از ترسیم نقشه انواع اشکال تپه­های ماسه­ای، مورفولوژی آن ها با جهت باد غالب ایستگاه های پیرامون ریگ تطبیق داده ­شد. نتایج نشان داد که تپه­­های ریگ زرین، مورفولوژی متنوعی داشته و بیشتر انواع تپه­ها شامل تپه­های ساده، سیف، برخان، هرم، تپه­های مرکب و پیچیده را شامل می­شود. تنوع و پیچیدگی این تپه­ها نشان­دهنده تغییرپذیری شدید بادها به شکل فصلی، سالانه و دوره­ای است و با داده­های باد هیچ­کدام از ایستگاه های پیرامون ریگ مطابقت ندارد. درواقع، به دلیل اختلاف ارتفاع کویرهای ایران مرکزی با مناطق کوهستانی بالادست، مناطق کویری ایران اغلب به عنوان مراکز کم­فشار حرارتی در سطح زمین عمل می­کنند. تجمع حجم زیادی از ماسه در بخش جنوب شرقی ریگ و شکل­گیری تپه­های ستاره­ای مرتفع در آن نشان دهنده دخالت بادهای غالب شمال غربی در فصل گرم، بادهای فرعی جنوب­شرقی منطقه و هم­افزایی نیروی باد همگرای محلی است.

ریگ زرین, مورفولوژی, برخان, باد, تپه ماسه ­ای